สวัสดีคับ ตัวผมเอง เป็นคนคิดมาก บางทีรุ้สึกเครียดมากๆ แต่ก็ไม่รุ้ว่าเครียดเรื่องอะไร มันรุ้สึกหดหู่ เบื่อๆแบบไม่มีสาเหตุ บางทีก็ชอบไปไหนมาไหนคนเดียว ไปทะเลก็ไปคนเดียว ความรุ้สึกอยากตัดออกจากโลกภายนอกด้วยซ้ำ ถ้าเป็นอย่างนี้ ผมต้องใช้ยาอะไร ถึงจะดีขึ้น แล้วอาการที่เป็นเค้าเรียกว่าโรคซึมเศร้า รึป่าวคับ

สวัสดีครับ
อาการตามที่เล่ามานี้อาจจะยังไม่ได้ชี้ชัดว่าเป็นโรคซึมเศร้าอย่างชัดเจนครับ ก่อนจะให้การวินิจฉัยที่แน่ชัดคงต้องอาศัยการประเมินโดยจิตแพทย์เพิ่มเติม โดยการพูดคุยเกี่ยวการอาการ อารมณ์ และความคิดต่างๆโดยละเอียดมากขึ้นครับ

นอกเหนือจากโรคซึมเศร้าแล้วอาการดังกล่าวนั้นยังอาจเกิดจากสาเหตุอื่นได้ครับ เช่น เป็นอารมณ์ที่เกิดขึ้นที่สัมพันธ์กับปัจจัยกระตุ้นตามปกติ มีปัญหาในการปรับตัวกับความเครียด โรควิตกกังวล ฯลฯ

ในส่วนของโรคซึมเศร้านั้น จะต้องมีอาการที่ประกอบด้วย การมีอารมณ์เศร้าหดหู่หรือเบื่อหน่ายไม่อยากทำอะไรต่อเนื่องอย่างน้อย 2 สัปดาห์ร่วมกับมีอาการ ได้แก่
- นอนไม่หลับหรืออยากนอนมากขึ้น
- เบื่ออาหารหรืออยากอาหารมากขึ้น
- ไม่มีสมาธิ ความจำแย่ลง
- อ่อนเพลียไม่มีแรง
- คิดช้าทำช้าลงหรือกระสับกระส่ายมากขึ้น
- มีความคิดในแง่ลบ คิดโทษตัวเองบ่อยๆหรือเห็นคุณค่าในตนเองลดลง
- เคยคิดหรือลงมือทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตาย
ถ้ามีอาการในลักษณะนี้หลายๆข้อร่วมกับอาการที่เกิดขึ้นส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การเรียน หรือการทำงานก็จะมีโอกาสเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้นครับ

นอกจากนี้ก็อาจลองทำแบบประเมินความเสี่ยงในการเป็นโรคซึมเศร้าด้วยตัวเอง โดยการทำแบบทดสอบ 9Q ตามลิงค์นี้ดูครับ
https://www.dmh.go.th/test/download/files/2Q%209Q%208Q%20(1).pdf
ถ้าทำได้ตั้งแต่ 7 คะแนนขึ้นไปก็ถือว่ามีโอกาสเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้น

อย่างไรก็ตามหมอแนะนำว่าควรลองไปปรึกษาจิตแพทย์ดูเพิ่มเติมเพื่อประเมินอาการให้แน่ชัดครับ สิ่งที่หมออธิบายและแนะนำไปในที่นี้เป็นเพียงแค่คำแนะนำหรือการคัดกรองในเบื้องต้นเท่านั้น ไม่สามารถใช้วินิจฉัยยืนยันการเป็นโรคซึมเศร้าอย่างแน่ชัดได้
เมื่อทางจิตแพทย์ประเมินอาการให้ให้การวินิจฉัยที่แน่ชัดแล้วก็จะมีแนวทางการรักษาที่เหมาะสมต่อไปครับ

ให้สำรวจอาการภายในระยะ 2 สัปดาห์ที่ผ่านมารวมวันนี้มีอาการเหล่านี้มากน้อยเพียงใด โดยให้คะแนนแต่ละอาการดังนี้
ไม่มีเลย 0 คะแนน
มี 1-7วัน 1 คะแนน
มากกว่า 7 วัน 2 คะแนน
ทุกวัน 3 คะแนน

ลักษณะอาการในช่วง 2 สัปดาห์
1. เบื่อหน่าย ไม่สนใจอยากจะทำอะไร
2. ไม่สบายใจ ซึมเศร้า ท้อแท้
3. หลับยาก หลับๆตื่นๆ หรือหลับมากเกินไป
4. เหนื่อยง่าย ไม่ค่อยมีแรง อ่อนเพลีย
5. เบื่ออาหาร หรือ กินได้มาก กินจุบจิบตลอดเวลา
6. รู้สึกไม่ดีกับตัวเอง คิดว่าล้มเหลว หรือคิดว่าทำให้ตนเองและครอบครัวต้องผิดหวัง
7. ขาดสมาธิ เหม่อลอย ขี้ลืมบ่อย
8. ทำอะไรช้าลง กระสับกระส่าย อยู่นิ่งไม่ได้
9. คิดทำร้ายตัวเอง อยากตาย หรือตายไปจะดีกว่า
รวมคะแนน หากคะแนนรวมมากกว่า 7 คะแนนขึ้นไป ก็อาจเข้าข่ายโรคซึมเศร้าได้ค่ะ
โรคซึมเศร้าส่วนหนึ่งเกิดจากสารเคมีในสมองหลั่งผิดปกติทำให้ความคิด อารมร์ พฤติกรรมที่แสดงออกผิดปกติ ไร้ความสุข หากมีอาการมากจนกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน แนะนำให้พบจิตแพทย์นะคะ ซึมเศร้าสามารถรักษาให้หายได้ด้วยยาและการทำจิตบำบัดค่ะ

ถ้าหากมีอาการตามที่หมอกล่าวถึงข้างต้นหลายข้อ ก็มีโอกาสที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้นครับ

สาเหตุของโรคซึมเศร้านั้นเกิดจากการที่มีการทำงานของสารเคมีในสมองที่ผิดปกติไปจากเดิม ทำให้เกิดอารมณ์เศร้าและอาการร่วมต่างๆขึ้นมาโดยที่มักไม่มีสาเหตุกระตุ้นชัดเจน หรือในกรณีที่มีสาเหตุกระตุ้นอาการก็มักเกิดมากเกินควร

ในกรณีที่เป็นโรคซึมเศร้านั้น สามารถรักษาได้โดยการรับประทานยาเพื่อปรับการทำงานของสารเคมีในสมองดังกล่าวให้กลับเข้าสู่สมดุล ร่วมกับการฝึกการจัดการความคิด ฝึกทักษะการผ่อนคลาย หรือทำจิตบำบัดร่วมด้วยตามความเหมาะสมครับ ซึ่งการรักษาด้วยวิธีเหล่านี้มักได้ผลดีจนกระทั้งทำให้โรคหายได้ครับ โดยเฉพาะในคนที่อาการยังไม่รุนแรง

หมอแนะนำให้ลองไปปรึกษาจิตแพทย์เพื่อประเมินอาการเพิ่มเติมดูครับ ในกรณีที่เป็นโรคซึมเศร้าจริงก็จะได้ให้การรักษาตามความเหมาะสมต่อไป