หงุดหงิดง่าย วิตกกังวน ระแวง เครียด นอนไม่ค่อยหลับ โมโหร้าย อารมรุนแรง ฉุนเฉียวตลอดเวลา เวลาผิดหวังจะรู้สึกเสียใจมากๆมากกว่าปกติ ตั้งแต่คลอดลูกมา ได้6เดือนพึ่งจะมีอาการนี้ แบบนี้คือภาวะซึมเศร้าหลังคลอดหรือเปล่าคะ

สวัสดีครับ
ในช่วงหลังคลอดนั้นจะเป็นช่วงที่เกิดความเปลี่ยนแปลงในชีวิตหลายอย่างตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย ภาระบทบาทหน้าที่ที่เปลี่ยนแปลงไป และความรับผิดชอบที่มีมากขึ้น ทำให้อาจเกิดอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงในช่วงนี้ได้ครับ

จากอาการข้างต้นนั้นยังไม่ชัดเจนมากนักว่าจะเกิดจากโรคซึมเศร้าหลังคลอดหรือไม่ เนื่องจากเท่าที่หมออ่านดูยังมีลักษณะของอารมณ์หงุดหงิดปนอยู่ค่อนข้างมาก อย่างไรก็ตามก็ควต้องอาศัยการประเมินอาการจากแพทย์และประเมินอาการอื่นๆประกอบเพิ่มเติมครับ

อาการของโรคซึมเศร้านั้นจะประกอบด้วยการมีอารมณ์เศร้าหดหู่หรือเบื่อหน่ายไม่อยากทำอะไรต่อเนื่องกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ร่วมกับมีอาการ
- นอนไม่หลับหรืออยากนอนมากขึ้น
- เบื่ออาหารหรืออยากอาหารมากขึ้น
- อ่อนเพลียไม่มีแรง
- ไม่มีสมาธิ ความคิด ความจำแย่ลง
- คิดช้าทำช้าลงหรือกระสับกระส่ายมากขึ้น
- มีความคิดในแง่ลบ คิดโทษตัวเองบ่อยๆ หรือเห็นคุณค่าในตนเองลดลง
- เคยคิดหรือลงมือทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตาย
ถ้าหากมีอาการในลักษณะนี้หลายๆข้อ ร่วมกับอาการที่เป็นส่งผลรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน การเรียน การทำงาน หรือความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ก็จะมีโอกาสที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้นครับ

ในเบื้องต้นนั้นอาจลองทำแบบทดสอบตามลิงค์นี้เพื่อประเมินความเสี่ยงในการเป็นโรคซึมเศร้าด้วยตนเองก่อนได้ครับ

http://www.prdmh.com/แบบประเมินโรคซึมเศร้า-9-คำถาม-9q.html

ถ้าหากทำได้ตั้งแต่ 7 คะแนนขึ้นไปก็มีโอกาสที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้น

ถ้าหากสังเกตว่าอารมณ์ของตนเองเปลี่ยนแปลงไปมาก หมอก็แนะนำให้ไปพบจิตแพทย์เพื่อตรวจประเมินอาการเพิ่มเติมก่อน เพื่อที่จะได้ทราบสาเหตุที่แน่ชัดและให้การรักษาได้อย่างเหมาะสมครับ

นอกจากนี้หมอก็แนะนำให้คุณดูแลสุขภาพจิตของตนเองในช่วงนี้ด้วย โดยให้หาเวลาผ่อนคลายให้ตนเองบ้าง หาคนมีช่วยแบ่งเบาภาระของตนเอง หากิจกรรมที่ชอบทำ รับประทานอาหารและพักผ่อนให้เพียงพอ ก็จะมีส่วนช่วยให้อารมณ์ดีขึ้นได้ครับ

สวัสดีครับ

ในส่วนของภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum Depression นั่น จากที่คุณเล่ามาก็ค่อนข้างที่จะมีหลายๆส่วนที่ตรงกับเรื่องของภาวะซึมเศร้านะครับ ซึ่งตรงนี้ต้องดีแล้วที่คุณรู้ตัว โดยหากมีอาการเหล่านี้มากเกินกว่า 2 สัปดาห์ติดต่อกัน ก็แนะนำว่าควรที่จะเข้าพบจิตแพทย์นะครับ โดยผมจะยกตัวอย่างของอาการของโรคซึมเศร้ามาให้ตามนี้นะครับ

- รู้สึกเศร้า เสียใจ หมดหวัง
- อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิด โกรธง่าย หรืออยู่ไม่สุข
- วิตกกังวลมากผิดปกติ
- มีปัญหาในการนอนหลับ เช่น นอนหลับมากผิดปกติ นอนไม่หลับ เป็นต้น
- ร้องไห้มากกว่าปกติ หรือร้องไห้อย่างไม่มีเหตุผล
- มีปัญหาเรื่องสมาธิ การจดจำรายละเอียด หรือการตัดสินใจ
- หมดความสนใจในสิ่งที่ชอบหรืองานอดิเรก
- รับประทานอาหารน้อยลง หรือรับประทานมากขึ้นอย่างผิดปกติ
- มีปัญหาสุขภาพโดยไม่พบสาเหตุที่ชัดเจน เช่น ปวดศีรษะบ่อย ปวดกล้ามเนื้อ หรือมีปัญหาเกี่ยวกับทางเดินอาหาร เป็นต้น
- เก็บตัว หรือหลีกเลี่ยงการพบเจอเพื่อนและคนในครอบครัว
- มีปัญหาในการสร้างความผูกพันระหว่างแม่ลูก
- กังวลไปว่าตนเองไม่มีความสามารถในการดูแลลูกอยู่บ่อย ๆ
- มีความคิดทำร้ายร่างกายตัวเองหรือลูกน้อย

โดยส่วนมากการมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอดอาจจะเกิดได้จากความเครียด และการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน หรือการเปลี่ยนแปลงของ lifestyle ที่เปลี่ยนไปนะครับดังนั้น การพยายามดูแลตนเองให้มากขึ้น หา time-off ในการหลีกเลี่ยงจากปัจจัยที่ส่งผลต่อความเครียด หาเวลาให้ตนเองได้พักผ่อนได้ทำกิจกรรมต่างๆที่อยากทำ ก็เป็นสิ่งที่ดีนะครับ นอกจากนั้นแล้ว การเข้ารับยาจากจิตแพทย์หรือทำจิตบำบัดกับนักจิตวิทยาก็จะเป็นอีกหนทางหนึ่งที่จะช่วยในเรื่องของการปรับอารมณ์และทักษะการรับมือกับความเครียดได้ครับ

สุดท้ายนี้อยากแนะนำอีกครั้งนะครับว่าให้คุณแม่เข้ารับการช่วยเหลือจากจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาจะดีกว่าเพราะว่าโรคนี้หากปล่อยไว้จะเป็นการเสียสุขภาพกายของตนเองและจะส่งผลกระบต่อลูกน้อยด้วยครับ ดังนั้นพยายามอย่ากลัวในการที่จะเข้าพบแพทย์นะครับ ยังไงก็ขอเป็นกำลังใจให้คุณแม่ผ่านพ้นช่วงเวลาตรงนี้ไปได้นะครับ หากว่ามีคำถามเพิ่มเติมอะไรก็สามารถสอบถามได้นะครับ

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด มักเกิดขึ้นในช่วงปีแรกของการคลอดบุตร

สาเหตุเกิดจากหลายปัจจัย ได้แก่ ความเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน การปรับตัวในเรื่องของบทบาทหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบ ปัญหาครอบครัวที่สามีและคนรอบข้างไม่เข้าใจ ความเครียดจากการเลี้ยงดูบุตร(ในกรณีที่บุตรเป็นเด็กเลี้ยงยาก) เป็นต้น

อาการเด่นๆ ได้แก่ อารมณ์เศร้า ท้อแท้ หมดหวัง ร้องไห้โดยไม่มีเหตุผล หงุดหงิดง่าย โกรธง่าย วิตกกังวลง่าย มีปัญหาการนอน-การกิน เบื่อหน่ายกับทุกอย่าง ขาดสมาธิ การตัดสินใจแย่ลง มีความคิดว่าตนไม่สามารถดูแลลูกได้ มีความคิดอยากทำร้ายตัวเอง หรือ ทำร้ายลูก ในบางรายอาจมีอาการทางกายร่วมด้วย เช่น ปวดหัว มีปัญหาระบบทางเดินอาหาร เป็นต้น

ดังนั้น จากอาการที่คุณเล่ามา หากมีอาการต่อเนื่องเกินกว่า 2 สัปดาห์ แนะนำพบจิตแพทย์ ประเมินอาการอื่นๆเพิ่มเติม วินิจฉัยโรคให้แน่ชัด รับการรักษาด้วยวิธีที่เหมาะสมนะคะ จะช่วยให้อาการดีขึ้น และ ปรับตัวได้ง่ายขึ้นค่ะ