หากคุณเป็นผู้หญิง คุณอาจคุ้นเคยกับอาการก่อนมีประจำเดือน แต่รู้หรือไม่ว่าเมื่อไหร่ที่คุณควรไปพบแพทย์เกี่ยวกับอาการเหล่านี้?

รอบประจำเดือนของผู้หญิงส่วนใหญ่อยู่ที่ระหว่าง 21-35 วัน และมีประจำเดือนครั้งละ 3-7 วัน แต่ก็มีผู้หญิงหลายคนที่มี่รอบของประจำเดือน ระยะเวลา และอาการของแต่ละรอบที่แตกต่างกันไป โดยมีผู้หญิงที่มีประจำเดือนปกติมากถึง 85% ที่มีอาการผิดปกติอย่างๆ น้อย 1 อย่างก่อนมีประจำเดือน

อาการก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual syndrome and Premenstrual Dysphoric Disorder – PMDD)

อาการก่อนมีประจำเดือน เป็นอาการที่เกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอในทุกๆ รอบเดือน โดยอาจมีอาการได้ตั้งแต่อารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วเช่นหงุดหงิดง่ายและซึมเศร้า จนถึงอาการที่ส่งผลทางกายเช่นปวดบีบท้องและคัดตึงเต้านม มีผู้หญิงประมาณ 5% ที่มีอาการทางอารมณ์และทางกายที่รุนแรงจนไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ ซึ่งเรียกว่ากลุ่ม PMDD (Premenstrual dysphoric disorder)

นายแพทย์ Steven Sondheimer ศาสตราจารย์ด้านสูตินรีเวชวิทยา มหาวิทยาลัยเพนซิลวาเนียในเมืองฟิลาเดลเฟีย ได้กล่าวว่า ปัจจุบันยังไม่ทราบว่าทำไมผู้หญิงถึงมีอาการก่อนมีประจำเดือนและทำไมบางคนถึงมีอาการรุนแรงมากกว่าคนอื่น มีข้อมูลล่าสุดบางส่วนที่แสดงว่าอาจมีความเกี่ยวข้องทางพันธุกรรมซึ่งส่งผลต่อการทำงานของฮอร์โมนและผลของฮอร์โมนต่อตัวรับในสมองที่อาจแตกต่างกันระหว่างบุคคล ลักษณะทางพันธุกรรมที่ถ่ายทอดในครอบครัวนี้อาจเป็นสิ่งที่สามารถอธิบายว่าทำไมผู้หญิงบางคนถึงมีอาการก่อนมีประจำเดือน และบางคนมีอาการรุนแรงมากกว่าคนอื่น

การขาดประจำเดือนและการปวดประจำเดือน

การขาดประจำเดือน (Amenorrhea) เป็นภาวะที่มีการขาดประจำเดือนไปอย่างน้อย 1 ครั้งจากรอบเดือนปกติ โดยสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุเช่น

• ตั้งครรถ์
• ออกกำลังกายมากเกินไป
• น้ำหนักเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลัน
• รับประทานอาหารไม่เพียงพอ
• เครียด
• มีอาการเจ็บป่วยบางอย่าง
• ผลข้างเคียงจากการใช้ยา
• ความผิดปกติของฮอร์โมน

หากมีการขาดประจำเดือนมากกว่า 3 เดือนขึ้นไปจะถือว่าผิดปกติ (ยกเว้นว่าตั้งครรภื) ดังนั้นหากคุณมีการขาดประจำเดือนไปมากกว่า 3 เดือนควรปรึกษาแพทย์ อาการปวดประจำเดือน (dysmenorrheal) เป็นอาการปวดที่สามารถทำให้ไม่สามารถใช้ชีวิตปกติได้ อาการปวดนี้อาจเกิดจากภาวะเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ (เยื่อบุมดลูกเจริญนอกมดลูก) หรือมีเนื้องอกมดลูกชนิดไม่ร้ายแรง แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยา ยาแก้ปวด หรือการผ่าตัดเพื่อช่วยลดอาการ

สาเหตุที่ทำให้มีประจำเดือนผิดปกติ

ประจำเดือนที่ออกมากหรือถี่กว่าปกติ หรือการมีเลือดออกระหว่างรอบเดือน ถือเป็นอาการของความผิดปกติที่คุณควรไปพบแพทย์ สาเหตุที่ทำให้เกิดประจำเดือนผิดปกติอาจประกอบด้วย

• ตั้งครรภ์
• แท้ง
• ท้องนอกมดลูก
• ปัญหาจากการใช้ห่วงคุมกำเนิดหรือการคุมกำเนิดวิธีอื่นๆ
• การติดเชื้อ
• มีเนื้องอกมดลูกชนิดไม่ร้ายแรง
• มีติ่งเนื้อในมดลูก
• เป็นมะเร็ง
• ปัญหาอื่นๆ ทางสุขภาพ เช่นความผิดปกติของฮอร์โมน

หากคุณมีเลือดออกในปริมาณที่มากจนต้องเปลี่ยนผ้าอนามัยทุก 1 ชั่วโมงหรือเร็วกว่านั้น ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

ประจำเดือนมีการเปลี่ยนไปตามวัย

รอบประจำเดือนของผู้หญิงสามารถมีการเปลี่ยนแปลงได้ตลอดชีวิต ปัจจัยบางอย่างที่อาจส่งผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงประกอบด้วย

• การตั้งครรภ์
• การรับประทานยาฮอร์โมนหรือยาอื่นๆ ที่ส่งผลต่อรอบเดือน
• โรคเรื้อรังบางชนิด
• มีการเปลี่ยนแปลงอาหารที่รับประทาน
• มีการเปลี่ยนแปลงในการออกกำลังกาย
• ความเครียด
• อายุมากขึ้น

เมื่อคุณเริ่มเข้าสู่วัยหมดประจำเดือนในช่วงอายุประมาณ 50 ปี คุณจะเริ่มสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงของรอบเดือน เช่น

• ประจำเดือนค่อยๆ ออกน้อยลง หรืออาจจะออกมากกว่าปกติ
• มีการขาดประจำเดือน
• รอบเดือนสั้นลง
• มีอาการก่อนมีประจำเดือนที่เปลี่ยนไป หรือมีอาการก่อนมีประจำเดือนร่วมกับอาการของวัยทอง เช่น ร้อนวูบวาบหรือปัญหาด้านการนอน

รอบเดือนถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญอย่างหนึ่งที่สะท้อนถึงสุขภาพของคุณ ดังนั้นควรใส่ใจ และควรปรึกษาแพทย์เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับช่วงเวลา เลือดออกที่ผิดปกติ หรือการเปลี่ยนแปลงอื่นๆ ที่ผิดปกติเกี่ยวกับประจำเดือน

• การรักษาอาการก่อนมีประจำเดือน
• อ่านบทความเกี่ยวกับอาการก่อนมีประจำเดือนทั้งหมด
• อ่านถามและตอบเกี่ยวกับอาการก่อนมีประจำเดือนทั้งหมด