สวัสดีค่ะหมอ หนูมีเรื่องอยากจะปรึกษา --ขอย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 7 พ.ย 61 หนูฝังยาคุมกำเนิดชนิด3ปี (ฝังหลังจากคลอดได้2วัน) ในเวลาที่ฝังคือหนูไม่มีประจำเดือนเลยนะคะ --จนมาถึงวันที่ 10 ก.พ 63 วันแรกที่ประจำเดือนหนูมาค่ะ ประจำเดือนหนูมาเยอะมากค่ะ จนวันที่ 19 ก.พ ประจำเดือนหมดค่ะ ผ่านไปสองวัน วันที่ 22 ก.พ ประจำเดือนหนูมาอีกแล้วค่ะ ครั้งนี้ก็มาเยอะค่ะ เป็นรอบนี้ยาวถึงวันที่ 1 มีนาแล้วก็หายค่ะ จนมาเมื่อวานค่ะ วันที่3มีนา ประจำเดือนมาอีกแล้วค่ะ มีอาการปวดท้องน้อยตลอดเวลาด้วยค่ะ ปล. หนูให้นมลูกอยู่นะคะ 1ขวบ4เดือนค่ะ นมแม่ล้วน หนูอยากถามหมอว่า หนูผิดปกติอะไรไหมคะ เพราะหนูฝังยาคุมก่อนหน้านั้นไม่มีประจำเดือนเลยค่ะ แล้วการฝังยาคุมยังคุมกำเนิดอยู่ไหมคะ หนูเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งมดลูกไหมคะ หนุกลัวมากค่ะ กรณีนี้หนูสามารถไปหาหมอตอนมีประจำเดือนได้ไหมคะ กลัวหมอไล่กลับบ้านค่ะ ขอบคุณสำหรับคำตอบนะคะ

1.เรื่องเลือดออกผิดปกติ เป็นผลจากยาฝังคุมกำเนิดได้ครับ
ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยในการฝังยา เช่น
- ประจำเดือนผิดปกติ ในช่วง 3 เดือนแรกประจำเดือนอาจมาไม่สม่ำเสมอ ส่วนใหญ่จะมาน้อยลงและห่างออกจนถึงอาจไม่มีรอบเดือนเลย บางคนรอบเดือนมามากขึ้น มาทุกวันหรือมีเลือดออกกะปริดกะปรอย ซึ่งอาการเหล่านี้จะค่อยๆ ดีขึ้นเอง เเละไม่ได้อันตรายครับ แต่ถ้ายังไม่ดีขึ้นสามารถพิจารณารักษาโดยการให้เอสโตรเจนเสริมในช่วงสั้นๆ เช่น Diane35 กิน 7-10 วันครับ

ยกเว้นออกมากชุ่มผ้าอนามัย4-5ผืน ต่อวัน ปวดท้องน้อยมากๆ จนใช้ชีวิตประจำวันไม่ได้ ควรพบสูตินรีเเพทย์โดยเร็วเพื่อตรวจหาสาเหตุอื่นครับ

2.เรื่องมะเร็งปากมดลูก ไม่ต้องกังวลจนเกินไปครับ เพราะเพิ่งตรวจหลังคลอดมา ถ้าหมอไม่บอกอะไรเเสดงว่าไม่มีรอยโรคครับ
ปกติถ้าอายุน้อยความเสี่ยงต่ำมากครับ เเต่ถ้ากังวลเเนะนำปรึกษาสูตินรีเเพทย์ ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกครับ ส่วนใหญ่ตรวจปีละครั้งครับ เเละมะเร็งชนิดนี้ โตช้าครับ หมายความว่าต่อให้เป็นจริงๆใช้เวลาเป็นปีปีกว่าจะลุกลาม ถ้าตรวจทุกปีไม่ต้องกังวลครับ

ถ้าจะตรวจ รอให้ประจำเดือนหมดก่อนได้ครับ ไม่ได้เร่งด่วนครับ

1. ความหมายของ "การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว" ซึ่งอาจมีผลยับยั้งการตกไข่ในช่วงหลังคลอดบุตร จะหมายถึง ไม่มีการป้อนน้ำ, นมชง หรืออาหารอื่น ๆ ร่วมด้วยค่ะ ซึ่งจะแนะนำให้ทำในช่วง 6 เดือนแรกหลังคลอด

ในกรณีของผู้ถาม ถ้าคลอดมานานมากกว่า 1 ปี ก็น่าจะมีการป้อนอาหารอื่น ๆ แล้วใช่มั้ยคะ การให้นมแม่จึงไม่ใช่อาหารหลักอย่างเดียวอีกแล้ว ดังนั้น จึงไม่อาจรับรองได้ว่าการให้ "นมแม่ล้วน" อย่างที่กล่าวมาจะมีผลเสริมในการยับยั้งไข่ตกหรือไม่

2. อย่างไรก็ตาม ถ้ามีผลป้องกันจากยาฝังคุมกำเนิดอยู่ ก็มีโอกาสตั้งครรภ์น้อยมากจนไม่น่าจะกังวลค่ะ

แต่ผลข้างเคียงเด่น ๆ ของยาฝังคุมกำเนิด คือ ทำให้มีเลือดออกกะปริบกะปรอย, ประจำเดือนมาไม่ปกติ (มามากไป, มาน้อยไป, มานานไป, มาสั้นไป, มาถี่ไป, มาห่างไป, มาไม่สม่ำเสมอ) หรือไม่มีประจำเดือน ซึ่งอาจเกิดขึ้นในลักษณะใดก็ได้ และอาจเกิดขึ้นในระยะเวลาที่แตกต่างกันไปในผู้ใช้แต่ละราย

บางการศึกษาที่เคยทำในประเทศไทย ชี้ว่าในระยะยาว ผู้ใช้มีแนวโน้มที่จะขาดประจำเดือนเมื่อฝังยาคุมไปหลายเดือนค่ะ อย่างไรก็ตาม การศึกษาดังกล่าวทำเพียงระยะเวลาสั้น ๆ เท่านั้นนะคะ

แต่บางการศึกษาที่ทำในต่างประเทศ มีการติดตามผลไปจนครบระยะเวลาของการฝังยาคุมค่ะ ซึ่งพบว่า ผู้ใช้ที่มีภาวะขาดประจำเดือนมีเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น และคิดเป็นสัดส่วนที่น้อยกว่าเมื่อเทียบกับผู้ที่ยังมีประจำเดือนมาหรือมาไม่ปกติ

3. ดังนั้น ถ้าผู้ถามไม่มีอาการผิดปกติอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ตกขาวผิดปกติ, มีกลิ่นเหม็นคาวหรือกลิ่นรุนแรง, แสบหรือคันช่องคลอด หรือปวดท้องรุนแรง เลือดที่ออกมานั้นก็น่าจะเป็นผลข้างเคียงจากยาฝังคุมกำเนิดเองค่ะ

ซึ่งไม่ได้บ่งชี้ว่ายาคุมที่ฝังไว้จะลดประสิทธิภาพลงนะคะ

อย่างไรก็ตาม ต่อให้เป็นผลข้างเคียงจากยาฝังคุมกำเนิด แต่ถ้ามีเลือดออกมามากหรือนานผิดปกติ ก็อาจทำให้เสียเลือดมากจนส่งผลเสียต่อสุขภาพได้เช่นกัน

ดังนั้น แนะนำให้ผู้ถามไปพบสูตินรีแพทย์ในวันนี้เพื่อตรวจเพิ่มเติมว่าเลือดที่ออกมานั้นเป็นผลข้างเคียงจากยาฝังคุมกำเนิดจริง ๆ หรือเกิดขึ้นจากสาเหตุอื่น ๆ เพื่อที่จะพิจารณาแนวทางแก้ไขที่เหมาะสมนะคะ

ถ้าเลือดที่ออกมาเป็นประจำเดือนจริง ๆ โดยปกติก็ควรรอให้ประจำเดือนหายดีก่อนค่ะ

แต่ถ้าเลือดที่ออกมาไม่ใช่ประจำเดือน โดยเฉพาะเมื่อออกมาถี่ผิดปกติ อีกทั้ง ครั้งก่อน ๆ ที่มาก็มีปริมาณมากและเป็นต่อเนื่องกันนาน ก็ควรได้รับการรักษาโดยเร็วเพื่อไม่ให้มีการเสียเลือดมากจนส่งผลเสียต่อสุขภาพนะคะ

หากผู้ถามยังไม่สะดวกที่จะเดินทางไปตรวจที่โรงพยาบาล สามารถปรึกษาสูตินรีแพทย์ที่คลินิกสูตินรีเวชใกล้บ้านก่อนก็ได้ค่ะ