การเคลื่อนที่ของศีรษะในทิศทางสะบัดหน้า-หลังอย่างรวดเร็วทำให้เกิดการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อและข้อต่อบริเวณต้นคอ ซึ่งโดยทั่วไปสามารถหายได้โดยไม่มีภาวะแทรกซ้อน
วิพแลช (whiplash) คือ การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อต้นคอที่เกิดจากแรงบิด หรือ สะบัดอย่างรวดเร็วในทิศทางหน้าหลัง คล้ายกับการตีแส้ (Cracking of a whip) การเคลื่อนที่ในทิศทางแบบตัวอักษร S ทำให้เอ็นบริเวณข้อต่อบริเวณคอยืดออกและขาดได้ การเคลื่อนไหวแบบนี้ยังทำให้เกิดการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ เส้นประสาท ข้อกระดูกสันหลัง หรือหมอนรองกระดูกสันหลังได้
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
การบาดเจ็บ whiplash มักเป็นการบาดเจ็บที่พบได้บ่อย ประมาณ 3 ล้านคนอเมริกันต่อปี โดยที่เพศหญิงมักพบมากกว่าชาย สาเหตุของ whiplash
ได้แก่
- อุบัติเหตุทางรถยนต์ ซึ่งโดยมากพบจากการชนท้ายโดยรถอีกคันหนึ่งทางด้านหลัง
- การโดยทำร้าย จากการต่อยหรือเขย่าที่ศีรษะแรงๆ
- ในทารกหรือเด็กเล็ก อาจเกิดจากการเขย่าเด็กแรงๆ (shaken baby syndrome) ซึ่งจัดว่าเป็นการทารุณกรรมเด็ก
- อุบัติเหตุทางกีฬา เช่น คาราเต้ ดำน้ำ หรือกีฬาที่มีการปะทะกัน เช่น ฟุตบอล
- เครื่องเล่นในสวนสนุก เช่น นั่งบนรถไฟเหาะที่เคลื่อนตัวไปข้างหน้าและถอยกลังอย่างรวดเร็ว
อาการของ Whiplash
อาการมักเกิดขึ้นภายใน 24 ชม. แต่ในบางรายอาจจะเกิดในหลายวันถัดมาได้ อาการดังกล่าว คือ
- ต้นคอตึง
- ปวดคอและเป็นมากขึ้นเมื่อขยับ
- ขยับได้ลดลง
- ปวดศีรษะ ที่เริ่มจากฐานของกะโหลก
- เจ็บบริเวณหัวไหล่ หลังด้านบน หรือแขน
- อ่อนแรง
- เวียนศีรษะ
การวินิจฉัย Whiplash
แพทย์จะซักประวัติถึงสาเหตุ ตำแหน่งการบาดเจ็บ และความรุนแรงของอาการ การตรวจร่างกายโดยการคลำและเคลื่อนศีรษะ คอ และแขน เพื่อประเมินองศาการเคลื่อนไหว ลักษณะการขยับที่บาดเจ็บ และจุดกดเจ็บ โดยบางครั้งอาจจะส่งตรวจเอ๊กเรย์ เอ๊กเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) หรือตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ได้
การรักษา Whiplash
การรักษานั้นขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการบาดเจ็บ โดยเน้นที่การลดการเคลื่อนไหว ประคบอุ่น และยาลดอาการปวด การยืดกล้ามเนื้อจะช่วยทำให้องศาการขยับได้มากขึ้น แพทย์อาจจะแนะนำการใส่เครื่องพยุงคอเป็นระยะเวลาสั้นตอนกลางวันหรือใส่ตอนนอน ในสัปดาห์แรกของการบาดเจ็บการรักษาโดยแพทย์ทางเลือก คุณอาจจะพบการบรรเทาอาการปวดอื่นๆ เช่น ไคโรแพรคติก การฝังเข็ม การนวด หรือการกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้า (transcutaneous electrical nerve stimulation หรือ TENS)
ยารักษาการบาดเจ็บ Whiplash
การจะใช้ยาเพื่อบรรเทาความเจ็บปวดนั้น ขึ้นอยู่กับว่าอาการเจ็บรุนแรงมากน้อยแค่ไหน ซึ่งยาที่ใช้ ได้แก่
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
- ยาบรรเทาปวดที่ขายทั่วไปในร้านขายยา เช่น ยาอะเซตามิโนเฟน หรืออีบูโพรเฟน ซึ่งจะใช้กับอาการปวดที่ไม่รุนแรงนัก
- ยาบรรเทาปวดตามที่แพทย์สั่งเพื่อบรรเทาอาการปวดที่รุนแรงมากหรือคนที่เคลื่อนไหวคอไม่ค่อยจะได้
- ยาคลายกล้ามเนื้อซึ่งจะช่วยรักษาอาการกล้ามเนื้อกระตุกและช่วยให้นอนหลับได้
- การฉีดยาชาลิโดเคน (lidocaine) เพื่อให้กล้ามเนื้อบริเวณที่เจ็บชา
การรักษาการบาดเจ็บ Whiplash ที่บ้าน
คุณอาจบรรเทาอาการคอเคล็ดเองโดยพักผ่อนเป็นเวลา 24 ชั่วโมงแรกหลังจากคุณมีอาการเจ็บ หลังจากที่คุณพักร่างกายตัวเองแล้ว คุณอาจยืดกล้ามเนื้อและออกกำลังกายเบาๆ ซึ่งจะช่วยบรรเทาอาการปวดได้ การอาบน้ำร้อนก่อนออกกำลังกายจะช่วยให้ร่างกายปรับการเคลื่อนไหวได้ดีขึ้นด้วย การใช้ลูกประคบหรือแผ่นความร้อนประคบบริเวณกล้ามเนื้อที่ปวดก็ช่วยได้เช่นกัน
การออกกำลังกายและกายภาพบำบัดสำหรับการบาดเจ็บ Whiplash
การเหยียดตัวเบาๆ หรือออกกำลังกายเบาๆ จะช่วยเพิ่มความแข็งแรงของคอและการเคลื่อนไหวได้ดี การออกกำลังกายทั่วไป ได้แก่
- ค่อยๆ เอียงศีรษะจากข้างหนึ่งไปยังอีกข้างหนึ่ง
- หมุนศีรษะตามเข็มและทวนเข้มนาฬิกาช้าๆ
- หมุนไหล่ไปข้างหน้าและหลัง
- ดัดศีรษะลงมาที่หน้าอก
ถ้าคุณมีอาการปวดเรื้อรังจาก whiplash แพทย์อาจให้คุณทำกายภาพบำบัด นักกายภาพบำบัดมืออาชีพสามารถจัดหากิจกรรมออกกำลังกายเพิ่มเติมให้คุณเพื่อลดอาการเจ็บและช่วยให้คอกลับมาเคลื่อนไหวได้ปกติเช่นเดิม
การรักษาแบบทางเลือก
แม้การศึกษาต่างๆ จะยังไม่มีข้อสรุปเกี่ยวกับการรักษา แต่งานวิจัยบางชิ้นแนะนำว่าการรักษาแบบทางเลือกก็ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอเรื้อรังจาก whiplash ได้ ได้แก่
- การรักษาแบบไคโรแพรคติค (Chiropractic care) – แพทย์ไคโรแพรคติคจะจัดการกับข้อต่อและกระดูกสันหลังเพื่อบรรเทาอาการปวด งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าการรักษาจะได้ผลดีเมื่อรักษาแบบไคโรแพรคติคร่วมกับการออกกำลังกายหรือทำกายภาพบำบัด
- การฝังเข็ม – ศาสตร์การรักษาแผนโบราณของจีนก็ช่วยบรรเทาความเจ็บปวดได้บ้าง
- การนวด – หมอนวดที่มีใบอนุญาตสามารถยืดหยุ่นและคลายกล้ามเนื้อให้ได้
การใช้ปลอกคอกับคนที่มีอาการเจ็บ Whiplash
ในอดีต แพทย์ส่วนใหญ่จะแนะนำให้คุณใส่ปลอกคอเพื่อช่วยพยุงคอไม่ให้เคลื่อน แต่มีแนวคิดใหม่ที่กล่าวว่า การสวมปลอกคอเป็นเวลานานจะขัดขวางการปรับกล้ามเนื้อคอที่อ่อนแรงได้ ปัจจุบันจึงมีการแนะนำให้ใส่ปลอกคอไม่เกิน 2-3 ชั่วโมงต่อครั้งในช่วงสัปดาห์แรกหลังมีอาการเจ็บ
คำแนะนำทางการแพทย์สำหรับการบาดเจ็บ Whiplash
การระงับปวดด้วยกระแสไฟฟ้า หรือ TENS เป็นการใช้กระแสไฟฟ้าอ่อนๆกระตุ้นเส้นประสาทผ่านผิวหนัง งานวิจัยบางชิ้นแนะนำว่าการใช้ TENS ก็ช่วยลดอาการปวดคอได้
ภาวะแทรกซ้อนของ Whiplash
คนทั่วไปมันจะดีขึ้นภายในระยะเวลา 3 เดือนหลังจากการบาดเจ็บ แต่ในบางคนอาการปวดคอหรือปวดศีรษะอาจจะเรื้อรังได้นานหลายเดือนหรือเป็นปี โดยส่วนมากในกลุ่มคนที่มีอาการเรื้อรังมักจะแสดงอาการปวดทันทีหลังจากการเหตุการณ์การบาดเจ็บดังกล่าว ความเสี่ยงของการปวดเรื้อรังมักมีมากในคนที่มีอาการปวด whiplash ที่รุนแรงหรือเมื่ออาการปวดร้าวลงมาที่แขน
คุณหมอคะ ทำไมถึงปวดในเส้นเดือดที่หลังมือคะ