กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

Tardive Dyskinesia (อาการยึกยือ)

เผยแพร่ครั้งแรก 21 ธ.ค. 2016 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 2 นาที

อาการยึกยือ (Tardive dyskinesia) เป็นกลุ่มอาการทางระบบประสาทที่ทำให้การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อควบคุมไม่ได้ โดยเฉพาะใบหน้า ลิ้น ริมฝีปากและขากรรไกร ภาวะนี้มักเกิดจากการใช้ยาบางชนิดเป็นระยะเวลานาน

อาการยึกยือ เป็นอย่างไร?

อาการยึกยือ มักทำให้เกิดการเคลื่อนไหวผิดปกติแบบสุ่มของใบหน้า ลิ้น ริมฝีปาก หรือขากรรไกรที่ไม่สามารถควบคุมได้ ส่วนมากมักพบอาการ เลียริมฝีปาก ดูดปาก แลบลิ้นหรือหดลิ้น แสยะหน้า เคี้ยวซ้ำ และกะพริบตาเร็วๆ

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

บางกรณีอาจพบอาการที่นิ้ว แขน ขา และลำตัว ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวรวดเร็วและเคลื่อนไหวช้ากว่าปกติ หรืออาจมีการเคลื่อนไหวตามการหายใจ

สาเหตุของการเกิดอาการยึกยือ

ภาวะนี้มักเกิดจากการใช้ยาเกี่ยวกับระบบประสาท ยาเหล่านี้มักใช้สำหรับการรักษาความผิดปกติทางจิตเวช และระบบประสาทบางประเภท ซึ่งออกฤทธิ์ไปยับยั้งตัวรับสารสื่อประสาท เช่น Dopamine ที่ทำหน้าที่ควบคุมความสุขของสมอง และควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ

ยังไม่ทราบแน่ชัดว่าการเกิดอาการยึกยือ เริ่มต้นขึ้นได้อย่างไร แต่เชื่อว่ามีความเกี่ยวข้องกับการยับยั้งตัวรับสารสื่อประสาทเหล่านี้เป็นเวลานาน โดยยาในกลุ่มที่มักทำให้เกิดความผิดปกตินี้ ประกอบด้วย

  • Amoxapine
  • Compazine หรือ Compro (Prochlorperazine)
  • Haldol (Haloperidol)
  • Prolixin (Fluphenazine)
  • Reglan (Metoclopramide)
  • Sibelium (Flunarizine)
  • Stelazine (Trifluoperazine hydrochloride)
  • Thorazine หรือ Largactil (Chlorpromazine)

ผู้ที่ใช้ยาเหล่านี้ มักมีอาการยึกยือหลังใช้ยาเป็นเวลาหลายเดือนหรือหลายปี แต่บางคนอาจเริ่มมีอาการตั้งแต่ระยะ 6 สัปดาห์หลังการใช้ยาก็ได้

การวินิจฉัยอาการยึกยือ

อาการของอาการยึกยือ อาจเหมือนกับอาการผิดปกติทางการเคลื่อนไหวอื่นๆ เช่น โรคพาร์กินสัน (Parkinson's disease) โรคฮันติงตัน (Huntington’s disease) ภาวะสมองพิการ (Cerebral palsy) กลุ่มอาการทูเร็ตต์ (Tourette syndrome) และอาการบิดเกร็งของกล้ามเนื้อ (Dystonia) 

เพื่อเป็นการแยกผู้ที่มีอาการยึกยือ ในผู้ที่กำลังรับยาเกี่ยวกับระบบประสาทและประเมินความรุนแรงของอาการ แพทย์มักใช้การตรวจที่เรียกว่า Abnormal Involuntary Movement Scale (AIMS) เป็นตัวช่วยวินิจฉัย

ระหว่างการทดสอบ แพทย์จะทำการวัดการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติทั่วร่างกาย และประเมินความรุนแรงโดยรวมของการเคลื่อนไหว ซึ่งระหว่างการทดสอบ แพทย์อาจขอให้ทำการเคลื่อนไหวต่างๆ เช่น อ้าปาก เหยียดและงอแขน หรือเดินไปรอบ ๆ เป็นต้น

การรักษาอาการยึกยือ 

การรักษาอาการยึกยือจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของผู้ป่วยแต่ละคน ในขั้นแรก แพทย์จะแนะนำให้ลดหรือหยุดการใช้ยาเกี่ยวกับระบบประสาท หากไม่สามารถหยุดยาอย่างปลอดภัยได้ ก็อาจเปลี่ยนให้ใช้ตัวอื่นแทน โดยยา Xenazine (Tetrabenzine) เป็นยาเพียงตัวเดียวที่รับการอนุมัติจากองค์การอาหารและยาสหรัฐอเมริกาที่ให้ใช้สำหรับรักษาอาการยึกยือ แต่ยาตัวอื่นๆ เช่น Benzodiazepines และการฉีด Botox (Botulinum toxic) ก็อาจช่วยได้เช่นกัน


14 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Kimberly Holland, Tardive Dyskinesia (https://www.healthline.com/health/tardive-dyskinesia), January 2, 2018
Jennifer Berry, Tardive dyskinesia: What you need to know (https://www.medicalnewstoday.com/articles/320175.php), November 29, 2017

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

ดูคำถามและคำตอบอื่นๆ ที่เกี่ยวกับอาการนี้
ทำไมเป็นความดันสูงฉีดยาคุมกำเนิดไม่ได้ค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
มีปัญหาท้องอืดทุกวันพยายามรักษาแร้วไม่หายชะทีไม่ทราบว่าต้องรักษาอย่างไรค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
กินยา Ponstan ทุกเดือนเวลาประจำเดือนมาจะเป็นอันตรายมั้ยคะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ตอนนี้มีปัญหาเรื่องบาดเจ็บบริเวณหัวเข่าค่ะเราจะเล่นกีฬาประเภทไหนดีค่ะที่ไม่ส่งผลกระทบกับหัวเข่าซ้ายค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
โรคเข่าเสื่อม นอกจากผ่าตัดแล้ว กินยามีสิทธิ์หายไหม อ้วนด้วยรับน้ำหนักไม่ไหว
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
คุณยายปวดขาปวดเข่ามากค่ะพอจะมีวิธีรักษาไหมค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)