วิตามินบีรวม (Vitamin B complex)

การทำงานและประโยชน์ของวิตามินแต่ละตัวในกลุ่ม วิตามินบีรวม ข้อแนะนำปริมาณการใช้ และสิ่งที่ต้องระวังเมื่อจะกินวิตามินนี้ อย่างละเอียด
เผยแพร่ครั้งแรก 2 มิ.ย. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 15 พ.ค. 2019 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
วิตามินบีรวม (Vitamin B complex)

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • วิตามินบี เป็นอีกชนิดของวิตามินละลายน้ำที่มีอยู่ถึง 8 ชนิด ซึ่งเมื่อรวมกันก็จะเรียกว่า “วิตามินบีรวม”
  • วิตามินบีรวมจัดอยู่ในกลุ่มยาทั่วไป มีจุดประสงค์ คือ ใช้เพิ่มป้องกันไม่ให้ร่างกายมีภาวะขาดวิตามินบี และวิตามินบีแต่ละยี่ห้อก็จะมีปริมาณที่แตกต่างกันไป ผู้ใช้ต้องสังเกตตัวเลขปริมาณวิตามินบีที่ควรได้รับบนฉลากก่อนรับประทาน
  • มีผู้ป่วยบางโรคที่ยังต้องระวังการรับประทานวิตามินบี เช่น ผู้ป่วยแพ้ยา ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ป่วยโรคตับ หญิงมีครรภ์
  • วิตามินอาจส่งผลทำให้ระคายเคืองในกระเพาะอาหารได้
  • การรับประทานอาหารที่มีสารอาหารครบถ้วน หมั่นออกกำลังกาย และพักผ่อนให้เพียงพออยู่เสมอ ย่อมส่งผลให้สุขภาพดีกว่าการรับประทานวิตามินเสริมเป็นไหนๆ นอกจากนี้ คุณยังควรหมั่นไปตรวจสุขภาพประจำปีด้วย (ดูแพ็กเกจตรวจสุขภาพผู้หญิง ผู้ชายทุกวัยได้ที่นี่)

วิตามินบีรวม จัดอยู่ในกลุ่มวิตามิน และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอื่นๆ วิตามินบีรวม มักกล่าวถึงวิตามินที่ละลายน้ำได้ที่ไม่ใช่วิตามินซี ได้แก่ 

  • วิตามินบี 1 หรือไธอะมีน (Thiamine) 
  • วิตามินบี 2 หรือไรโบฟลาวิน (Riboflavin) 
  • วิตามินบี 3 หรือไนอะซิน (Niacin) 
  • วิตามินบี 5 หรือกรดแพนโทเธนิก (Pantothenic acid) 
  • วิตามินบี 6 หรือไพริดอกซีน (Pyridoxine) 
  • วิตามินบี 7 หรือไบโอติน (Biotin
  • วิตามินบี 9 หรือกรดโฟลิก (Folic acid
  • วิตามินบี 12 หรือโคบาลามิน (Cobalamin) 

องค์ประกอบของวิตามินแต่ละชนิดในวิตามินบีรวม 

องค์ประกอบของวิตามินมีโครงสร้างเฉพาะตัว และทำหน้าที่แตกต่างกันต่อร่างกาย ดังนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

Thiamine (Vitamin B1)

  • เป็นโคเอนไซม์ของร่างกาย
  • ใช้สำหรับภาวะ Korsakoff’s psychosis ซึ่งเป็นอาการทางจิตประสาทจากพิษสุราเรื้อรัง และกลุ่มอาการ Wernicke–Korsakoff syndrome
  • ผู้ป่วยภาวะเพ้อ (Delirium)
  • ผู้ป่วยโรคปลายประสาทอักเสบ

Riboflavin (Vitamin B2)

  • เป็นสารตั้งต้นของเอนไซม์ในกลุ่มฟลาโวโปรตีน (Flavoprotein)
  • ใช้สำหรับภาวะขาดวิตามินบี 2 (Ariboflavinosis) หรือโรคปากนกกระจอก

Niacin (Vitamin B3)

  • เป็นสารตั้งต้นของ NAD และ NADP ที่ใช้ในกระบวนการถ่ายทอดพลังงานภายในเซลล์
  • ใช้เป็นยาเสริมร่วมกับยาลดไขมันในผู้ป่วยภาวะไขมันในเลือดสูงชิดที่ 4 และ 5

Pantothenic acid (Vitamin B5)

  • เป็นสารตั้งต้นของโคเอนไซม์ ชนิด A ที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการแมทาบอลิซึมคาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน
  • มีข้อมูลการรักษาในหลายโรค เช่น ภาวะอัณฑะบิดขั้ว แผลเบาหวาน ช่วยรักษาแผล สิว ผู้ป่วยโรคอ้วน อาการปลายประสาทอักเสบในผู้ป่วยโรคเบาหวาน
  • มีการศึกษาถึงคุณสมบัติการลดระดับไขมันและคอเลสเตอรอล

Pyridoxine (Vitamin B6)

  • Pyridoxal 5’-phosphate เป็นโครงสร้างออกฤทธิ์ของไพริดอกซีน ทำหน้าที่เป็นโคเอนไซม์ในกระบวนการแมทาบอลิซึมกรดอะมิโน กลูโคส และไขมัน
  • ใช้สำหรับภาวะขาดวิตามินบี 6
  • ใช้ป้องกันภาวะปลายประสาทอักเสบจากการใช้ยา Isoniazid

Biotin (Vitamin B7)

  • เป็นโคแฟกเตอร์ ทำงานร่วมกับเอนไซม์ในกระบวนการแมทาบอลิซึม และควบคุมการแสดงออกของยีน
  • ใช้ในผู้ป่วยภาวะขาดไบโอติน มีการอาการแสดง เช่น ผมร่วง ผิวหนังอักเสบ และอาการทางระบบประสาท
  • ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมีการใช้ไบโอตินเพื่อบำรุงเส้นผม

Folic acid (Vitamin B9)

  • โฟเลท (Folate) เป็นโครงสร้างออกฤทธิ์ของกรดโฟลิก เป็นส่วนสำคัญในกระบวนการสังเคราะห์ DNA และกระบวนการแมทาบอลิซึมของ DNA
  • ใช้ในผู้ป่วยภาวะขาดกรดโฟลิก ภาวะโลหิตจางชนิดที่เซลล์เม็ดเลือดแดงมีขนาดใหญ่ (Megaloblastic anemia) และโรคโลหิตจางจากการขาดสารอาหาร
  • ใช้ป้องกันการขาดในสตรีมีครรภ์ และในเด็ก

Cobalamin (Vitamin B12)

  • เป็นโคแฟกเตอร์ ทำงานร่วมกับเอนไซม์เมไทโอนีนซินเทส (Methionine synthase) มีบทบาทในการสังคราะห์เมไธโอนิน (Methionine) ซึ่งจำเป็นในกระบวนการสังเคราะห์ DNA RNA และโปรตีน
  • ใช้ในผู้ป่วยขาดวิตามินบี 12 ผู้ป่วยที่มีปัญหาเรื่องความจำ โรคอัลไซเมอร์
  • ใช้กระตุ้นอารมณ์ กระตุ้นพลังงาน ไม่รู้สึกอ่อนเพลีย จึงพบการเติมโคบาลามีนในเครื่องดื่มชูกำลังมีการ
  • ใช้ในโรคหัวใจ โรคไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง โรคเบาหวาน ปลายประสาทอักเสบจากโรคเบาหวาน โรคทางระบบประสาท กระดูกพรุน และโรคทางระบบภูมิคุ้มกัน

วิตามินบีรวมจัดอยู่ในกลุ่มยาทั่วไป ไม่ได้อยู่ในกลุ่มวัตถุออกฤทธิ์ ยาเสพติด ยาควบคุมพิเศษ หรือยาอันตราย สำหรับบุคคลทั่วไปเภสัชกรสามารถจำหน่ายยาและให้คำแนะนำในการใช้ยาได้ โดยไม่จำเป็นต้องใช้ใบสั่งของผู้ประกอบวิชาชีพฯ รูปแบบยาที่มีวางจำหน่ายในประเทศไทย ได้แก่

  • วางจำหน่ายในรูปของยาเม็ดวิตามินบีรวม (Vitamin B complex) ชนิดรับประทาน
  • วางจำหน่ายในรูปของยาเม็ดวิตามินรวม ร่วมกับวิตามินอื่น (Multivitamin) ชนิดรับประทาน

ข้อบ่งใช้ของวิตามินบีรวม (Vitamin B complex)

ใช้ป้องกันการขาดวิตามินบี หรือป้องกันการขาดวิตามินบี

ขนาดและวิธีการใช้วิตามินบีรวม (Vitamin B complex)

วิตามินบีรวมมีขนาด และวิธีการใช้ตามข้อบ่งใช้ ดังนี้

  • เนื่องจากวิตามินบีรวมในแต่ละยี่ห้อ มีปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิดที่แตกต่างกัน แนะนำให้รับประทานตามคำแนะนำ ผู้และวิธีใช้บนฉลาก
  • สามารถสังเกตจากปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิดบนฉลาก โดยอาจแสดงปริมาณตัวเลข หรือ % RDI (ร้อยละของปริมาณที่ควรได้รับต่อวัน)

ปริมาณที่ควรได้รับต่อวันในชาวไทย (Recommended Daily Intakes; Thai RDI)

โดยปริมาณวิตามินบีแต่ละชนิดที่ร่างกายต้องการต่อวัน เป็นไปดังนี้

  • Thiamine (Vitamin B1) 1.5 มิลลิกรัม (mg)
  • Riboflavin (Vitamin B2) 1.7 มิลลิกรัม (mg)
  • Niacin (Vitamin B3) 20 มิลลิกรัมเทียบเท่าของ niacin (mg NE)
  • Pantothenic acid (Vitamin B5) 6 มิลลิกรัม (mg)
  • Pyridoxine (Vitamin B6) 2 มิลลิกรัม (mg)
  • Biotin (Vitamin B7) 150 ไมโครกรัม (mcg)
  • Folic acid (Vitamin B9) 200 ไมโครกรัม (mcg)
  • Cobalamin (Vitamin B12) 2 ไมโครกรัม (mcg)

หมายเหตุ ปริมาณที่ระบุเป็นปริมาณที่ควรได้รับในชาวไทย กลุ่มบุคคลทั่วไป

ข้อควรระวังในการใช้วิตามินบีรวม

ข้อควรระวังที่ควรแจ้งแพทย์ หรือเภสัชกรก่อนกิน อาจมีดังต่อไปนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • วิตามิน บี 1 ควรระวังการเกิดการแพ้ยา
  • วิตามินบี 3 ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคเบาหวาน เกาท์ โรคตับ โรคถุงน้ำดี หรือแผลในกระเพาะอาหาร
  • วิตามิน บี 6 ควรระวังการใช้ในผู้ที่ใช้ยา Levodopa หรือ Phenytoin

ผลข้างเคียงของการใช้วิตามินบีรวม ได้แก่

หากใครกินวิตามินบีรวมแล้วมีอาการดังนี้ อาจลองปรึกษาแพทย์ หรือเภสัชกร

  • วิตามินบีรวมมีผลข้างเคียงต่ำ หากปริมาณที่ใช้ไม่เกินกว่าปริมาณ RDI
  • อาการข้างเคียงที่อาจพบได้ เช่น ระคายเคืองกระเพาะอาหาร

ข้อควรทราบอื่นๆ เกี่ยวกับวิตามินบีรวม (Vitamin B complex)

ข้อควรทราบอื่นๆ มีดังนี้

  • ยานี้ยังไม่ถูกจัดกลุ่มตามดัชนีความปลอดภัยการใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์ (Pregnancy Safety Index) อย่างไรก็ตาม การใช้ยานี้ในหญิงมีครรภ์ควรใช้อย่างระมัดระวัง โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์
  • ยาสามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ ในกรณีรับประทานก่อนอาหารแล้วเกิดการระคายเคืองกระเพาะอาหาร แนะนำให้รับประทานหลังอาหาร
  • ยานี้แนะนำให้เก็บรักษาที่อุณหภูมิไม่เกิน 30 องศาเซลเซียส เก็บให้พ้นจากแสง

การรับประทานวิตามินเสริม เป็นอีกตัวเลือกเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรง และภูมิคุ้มกันของร่างกาย อย่างไรก็ตาม คุณก็ยังต้องรับประทานอาหารให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่เพียงพอ รวมถึงพักผ่อนให้เพียงพอ และออกกำลังกายให้ครบถ้วนด้วย

ดูแพ็กเกจตรวจสุขภาพผู้หญิง ผู้ชายทุกวัย เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจต่างๆ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


4 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Michigan Medicine, University of Michigan, Vitamin B complex (https://www.uofmhealth.org/health-library/hn-2922005#hn-2922005-side-effects), December 2015.
Drugbank, Vitamin B complex (https://www.drugbank.ca/categories/DBCAT000236), April 2019.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
วิตามินกับการรับประทานอาหาร ที่มีสารต่อต้านริ้วรอย
วิตามินกับการรับประทานอาหาร ที่มีสารต่อต้านริ้วรอย

รับประทานวิตามินเพื่อการชะลอวัยอย่างไรให้มีประสิทธิภาพ

อ่านเพิ่ม