กองบรรณาธิการ HonestDocs
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HonestDocs

Vancomycin (แวนโคไมซิน)

เผยแพร่ครั้งแรก 30 ก.ค. 2018 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ยาแวนโคไมซิน (Vancomycin) เป็นยาปฏิชีวนะสำหรับรักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรีย การติดเชื้อที่กระดูก ในกระแสเลือดรวมถึงภาวะเยื่อบุหัวใจอักเสบ
  • การใช้ยาแวนโคไมซินนิยมใช้โดยวิธีฉีดเข้าเส้นเลือดดำ เช่น เพื่อป้องกันเยื่อบุหัวใจอักเสบ รวมถึงการติดเชื้อที่เยื่อบุหัวใจ รักษาการติดเชื้อชนิดสตาฟิโลคอคคัสแบบรุนแรง ส่วนวิธีรับประทานจะใช้รักษาบางภาวะ แต่จะน้อยกว่า เพราะการดูดซึมยาจะไม่ได้เยอะเท่าการฉีดเข้าเส้นเลือดดำ
  • มีผลข้างเคียงบางอย่างที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาแวนโคไมซิน เช่น เป็นพิษต่อไต ต่อหู ทำให้เกล็ดเลือดต่ำลง หลอดเลือดดำอักเสบ รบกวนการทำงานของระบบทางเดินอาหาร
  • ยาแวนโคไมซินมีอาจมีผลต่อการได้ยิน ผู้ที่เคยสูญเสียการได้ยิน มีปัญหาเกี่ยวกับอวัยวะภายในหู ควรติดตามประสิทธิภาพการได้ยินในระหว่างรับประทานยา
  • เปรียบราคาและแพ็กเกจตรวจสุขภาพผู้หญิง ผู้ชายทุกวัย

แวนโคไมซิน (Vancomycin) เป็นยาในกลุ่มยาปฏิชีวนะที่ใช้ในการรักษากันเชื้อแบคทีเรียแกรมบวกหลายชนิด รวมถึงรักษาอาการติดเชื้อผิวหนังโดยมีภาวะแทรกซ้อน ซึ่งมักนิยมฉีดโดยใช้วิธีฉีดเข้าหลอดเลือดดำ รวมถึงเพื่อรักษาภาวะอื่นๆ ด้วย เช่น 

  • การติดเชื้อในกระแสเลือด 
  • ภาวะเยื่อบุหัวใจอักเสบ 
  • การติดเชื้อที่กระดูก และข้อ 
  • เยื่อหุ้มสมองอักเสบที่เกิดจากเชื้อสตาฟิโลคอคคัส ออเรียส (Staphylococcus aureuas) ที่ดื้อต่อการใช้ยา methicillin

นอกจากนี้ แพทย์ยังมักนิยมใช้ยาในรูปแบบรับประทานเพื่อรักษาโรคลำไส้อักเสบจากการติดเชื้อคลอสไทรเดียม ดิฟิฟายล์ (Clostridium difficile) ระดับรุนแรง แต่การใช้ยาโดยวิธีรับประทาน จะมีการดูดซึมยาเพื่อนำไปใช้ได้น้อยกว่า 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
โปรแกรมตรวจสุขภาพวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 99 บาท ลดสูงสุด 96%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

ยา Vancomycin ถูกสกัดแยกครั้งแรกในปีค.ศ. 1953 โดย Edmund Kornfeld จากตัวอย่างดินที่เก็บได้จากป่าในประเทศบอเนียว

ตัวอย่างยี่ห้อของยา Vancomycin ที่มีจำหน่ายในประเทศไทย

ชื่อยี่ห้อ บริษัทผู้ผลิต
Edicin






- ยาฉีด รูปแบบ infusion ขนาด 500 มิลลิกรัม
Sandoz
Vancin-S






- ยาฉีด ขนาด 500 มิลลิกรัม






- ยาฉีด ขนาด 1 กรัม
Siam Bheasach
Vancocid






- ยาฉีด ขนาด 500 มิลลิกรัม
Milimed
Vancomycin CJ






- ยาฉีด ขนาด 1 กรัม
BJC
Vancogen






- ยาฉีด ขนาด 1 กรัม
บริษัท แคสป้า ฟาร์มาซูติคอล (ประเทศไทย) จำกัด
Vancomycin hydrochloride for injection usp (lyophilised)






- ยาฉีด ขนาด 500 มิลลิกรัม
Atlanta Medicare
Vancolon






- ยาฉีด ขนาด 500 มิลลิกรัม
บริษัท ฐิติรัตน์สานนท์ จำกัด
Celovan






- ยาฉีด ขนาด 500 มิลลิกรัม
ห้างหุ้นส่วนจำกัด ภิญโญฟาร์มาซี
Vancin-S






- ยาฉีด ขนาด 1 กรัม
Pfizer

โรค และอาการที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยานี้บรรเทา

  • ข้อบ่งใช้สำหรับป้องกันเยื่อบุหัวใจอักเสบ
  • ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ staphylococcus อย่างรุนแรง หรือเชื้อแกรมบวกอื่น
  • ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อแบคทีเรียที่เยื่อบุหัวใจ
  • ข้อบ่งใช้สำหรับลำไส้อักเสบจากการติดเชื้อ staphylococcus
  • ข้อบ่งใช้สำหรับอาการท้องเสียจากการติดเชื้อ และลำไส้อักเสบ

กลไกการออกฤทธิ์ของยา Vancomycin

กลไกการออกฤทธิ์ของยาคือ Vancomycin เป็นยากลุ่มยาต้านเชื้อแบคทีเรีย การออกฤทธิ์ของมันเกิดขึ้นโดยจับกับดี-อะลานิล-ดี-อะลานิน (D-alanyl-D-alanine) ซึ่งเป็นองค์ประกอบตั้งต้นสำคัญในการสร้างผนังเซลล์ 

เมื่อเกิดการจับตัวกัน จึงทำให้เกิดการยับยั้งกระบวนการพอลิเมอไรเซชัน (polymerization) ของไกลโคเพปไทด์ (glycopeptide) ซึ่งนำไปสู่การยับยั้งกระบวนการสังเคราะห์ผนังเซลล์ และยังแวนโคไมซินยังมีฤทธิ์ในการทำลายเยื่อหุ้มเซลล์ของแบคทีเรีย

ข้อบ่งใช้ของยา Vancomycin

ข้อบ่งใช้สำหรับป้องกันเยื่อบุหัวใจอักเสบ

  • ยาในรูปแบบยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
    • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ 1 กรัมก่อนดมยาสลบ และอาจให้ยาในขนาด 1 กรัม 12 ชั่วโมงหลังจากการผ่าตัด

ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ staphylococcus รุนแรง หรือเชื้อแกรมบวกอื่น

  • ยาในรูปแบบยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
    • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ บริหารแบบ infusion 500 มิลลิกรัม ทุก 6 ชั่วโมง ระยะเวลาที่ใช้ในการบริหารยาอย่างน้อย 60 นาที หรือขนาด 1 กรัม ทุก 12 ชั่วโมง ระยะเวลาที่ใช้ในการบริหารยาอย่างน้อย 100 นาที
    • ขนาดการใช้ยาในผู้สูงอายุ จำเป็นต้องมีการปรับขนาดยา

ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อแบคทีเรียที่เยื่อบุหัวใจ

  • ยาในรูปแบบยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
    • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ 1 กรัม ทุก 12 ชั่วโมงเป็นเวลา 4 ถึง 6 สัปดาห์ อาจใช้เป็นยาเดี่ยว หรือร่วมกับยาปฏิชีวนะอื่น
    • ขนาดการใช้ยาในผู้สูงอายุ จำเป็นต้องมีการปรับขนาดยา

ข้อบ่งใช้สำหรับลำไส้อักเสบจากการติดเชื้อ staphylococcus

  • ยาในรูปแบบยารับประทาน
    • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ 0.5 ถึง 2 กรัมต่อวันแบ่งให้ยาสามถึงสี่ครั้ง เป็นเวลา 7 ถึง 10 วัน
    • ขนาดการใช้ยาในเด็ก 40 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมต่อวัน แบ่งให้ยาสามถึงสี่ครั้ง เป็นเวลา 7 ถึง 10 วันขนาดยาสูงสุด 2 กรัมต่อวัน
    • ขนาดการใช้ยาในผู้สูงอายุ จำเป็นต้องมีการปรับขนาดยา

ข้อบ่งใช้สำหรับอาการท้องเสียจากการติดเชื้อ และลำไส้อักเสบ

  • ยาในรูปแบบยารับประทาน
    • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ 125 มิลลิกรัม วันละสี่ครั้ง เป็นเวลา 7 ถึง 10 วัน
    • ขนาดการใช้ยาในเด็ก 40 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมต่อวัน แบ่งให้ยาสามถึงสี่ครั้ง เป็นเวลา 7 ถึง 10 วัน ขนาดยาสูงสุด 2 กรัมต่อวัน
    • ขนาดการใช้ยาในผู้สูงอายุ จำเป็นต้องมีการปรับขนาดยา

ข้อปฏิบัติเมื่อลืมรับประทานยา Vancomycin

  • ในกรณีลืมรับประทานยาตามเวลาปกติที่รับประทาน ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้จำนวน 1 เม็ดโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ดแทนเม็ดที่ลืมรับประทาน
  • ในกรณีลืมรับประทานยาใกล้กับเวลารับประทานถัดไป ให้รับประทานยาในมื้อถัดไปในขนาด 1 เม็ด โดยข้ามยาในมื้อที่ลืมไป และไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ด

ข้อควรระวังของการใช้ยา Vancomycin

  • ไม่ใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่แพ้ยาแวนโคไมซิน
  • ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่แพ้ยาไทโคพลานิน (teicoplanin)
  • ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่มีการสูญเสียการได้ยินมาก่อนหน้านี้
  • ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่มีภาวะลำไส้อักเสบ
  • ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรคไต
  • ระวังการใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์ สตรีให้นมบุตร และในผู้ป่วยสูงอายุ
  • ติดตามการได้ยินเสียงในระหว่างการใช้ยานี้

ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Vancomycin

ยานี้อาจก่อให้เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์ ได้แก่ 

  • กลุ่มอาการ Red-man syndrome ซึ่งมีอาการ คือ ผิวหนังร้อนแดง เกิดทั่วบริเวณใบหน้า และบริเวณลำตัวส่วนบน อาจมีอาการร่วมกับภาวะความดันโลหิตต่ำ และเกิดกลุ่มอาการคล้ายอาการช็อก 
  • อาการแพ้แบบ Steven Johnson syndrome 
  • หลอดเลือดอักเสบ 
  • อาการแพ้ยาแบบ DRESS 
  • นิวโทรฟิลต่ำอีโอสิโนฟิลต่ำ 
  • เกล็ดเลือดต่ำ 
  • เป็นพิษต่อหู 
  • เป็นพิษต่อไต 
  • หลอดเลือดดำผิวอักเสบ 
  • รบกวนการทำงานของระบบทางเดินอาหาร 
  • เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง ได้แก่ อาการติดเชื้อ Pseudomembrane Colitis (PMC) ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาปฏิชีวนะ

ข้อมูลการใช้ยา Vancomycin ในสตรีมีครรภ์ และสตรีให้นมบุตร

สำหรับการใช้ยาในสตรีมีครรภ์ ตัวยาจัดอยู่ในกลุ่ม category B คือ ยาค่อนข้างมีความปลอดภัยในการใช้ยาในสตรีมีครรภ์ และยาฉีดจัดอยู่ในกลุ่ม Category C

ประเภทของยาตามองค์การอาหารและยาในประเทศไทย

ยาจัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย จำหน่ายเฉพาะในร้านขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น

ข้อมูลการเก็บรักษายา Vancomycin

  • ยาในรูปแบบยาแคปซูล เก็บที่อุณหภูมิระหว่าง 15 ถึง 30 องศาเซลเซียส
  • ยาในรูปแบบยาผงสำหรับละลาย เก็บที่อุณหภูมิระหว่าง 2 ถึง 8 องศาเซลเซียส

สิ่งที่ควรแจ้งแพทย์ เภสัชกร และพยาบาลในการสั่งใช้ยา

แพทย์ และเภสัชกรสามารถให้ข้อมูลการใช้ยาอย่างปลอดภัย ผู้ป่วยควรแจ้งข้อมูลเหล่านี้แก่แพทย์ หรือเภสัชกรเพื่อประโยชน์ต่อผู้ป่วย และลดความเสี่ยงในการเกิดอันตรายจากการใช้ยา

  • แจ้งข้อมูลการใช้ยารักษาโรคประจำตัว ยาที่เพิ่งรับประทานก่อนหน้านี้ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่รับประทาน (รวมถึงวิตามิน และสมุนไพร)
    ในกรณีมียาประจำตัวจำนวนมาก ให้พกยาเพื่อให้แพทย์หรือเภสัชกรช่วยตรวจสอบก่อนสั่งจ่ายยาใหม่ ไม่ให้เกิดอันตรกิริยาระหว่างยาที่จะได้รับใหม่ และยาที่เดิมที่ผู้ป่วยใช้อยู่
  • แจ้งประวัติการแพ้ยา หรืออาการแพ้ที่เกิดขึ้นเมื่อใช้ยา ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือแพ้อาหารชนิดใดอยู่ (เนื่องจากยาบางชนิดมีส่วนประกอบของไข่ขาว นม ยีสต์)
    โดยตัวอย่างอาการแพ้ยาที่เกิดขึ้น เช่น อาการบวม เกิดผื่น หายใจลำบาก หรือให้นำบัตรแพ้ยา พกติดตัว และแสดงบัตรนี้แก่แพทย์ หรือเภสัชกรก่อนเข้าใช้บริการสุขภาพทุกครั้ง
  • แจ้งข้อมูลในกรณีที่มีการตั้งครรภ์ หรือมีแผนที่จะตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เนื่องจากยาบางชนิดส่งผลอันตรายต่อเด็กในครรภ์ หรือสามารถขับออกทางน้ำนมได้
  • แจ้งข้อมูลที่จะส่งผลต่อการรับประทานยา เช่น มีปัญหาการกลืนลำบาก มีปัญหาด้านการมองเห็น หรืออ่านฉลากยา วิธีการรับประทานยา เพื่อแพทย์หรือเภสัชกรจะได้ช่วยแก้ไขปัญหาได้อย่างถูกต้อง

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจสุขภาพผู้หญิง ผู้ชายทั่วไป จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


12 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Vancomycin (Vancocin) - Side Effects, Dosage, Interactions. Everyday Health. (Available via: https://www.everydayhealth.com/drugs/vancomycin)
Vancomycin - C66H75Cl2N9O24. U.S. National Library of Medicine National Center for Biotechnology Information. (Available via: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Vancomycin)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน ผู้อ่านไม่ควรเลือกใช้ยาเองจากการอ่านบทความ ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพราะแต่ละท่านอาจมีสาเหตุของโรค โรคประจำตัว และประวัติการรักษาที่ต่างกัน ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)