ชนิดโรคเบาหวาน อาการ และ เป้าหมายการรักษา

โรคเบาหวาน เป็นโรคที่พบบ่อยมาก เนื่องจากอาหารการกินในปัจจุบันมีของหวานเยอะ ผสมน้ำตาลสูง ผสมกับขาดการออกกำลังกาย ทำให้เป็นโรคเบาหวานในที่สุด แต่ผลกระทบของโรคเบามีด้วยกันมากมาย จึงควรทำความเข้าใจเพื่อป้องกันไว้ตั้งแต่ยังไม่เป็น

โรคเบาหวานคืออะไร?

โรคเบาหวาน คือ ร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเกินไป เพราะเซลล์ร่างกายขาด หรือพร่องอินซูลิน หรืออินซูลินด้อยคุณภาพจึงไม่สามารถนำน้ำตาลในเลือดไปใช้ได้ น้ำตาลที่มากเกินไปนี้จะถูกขับออกทางไต ส่วนเซลล์ที่ไม่สามารถดึงน้ำตาลไปใช้ได้ก็จะเสื่อมเร็ว และทำให้ร่างกายเหนื่อยอ่อน 

อินซูลิน คือ ฮอร์โมนที่ผลิตจากตับอ่อนซึ่งเป็นตัวนำน้ำตาลกลูโคสจากกระแสเลือดเข้าไปยังเนื้อเยื่อและอวัยวะต่างๆ หากมีโรคของตับอ่อนจะส่งผลต่อการหลั่งอินซูลินได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

อาการของโรคเบาหวาน

เนื่องจากเซลล์ร่างกายของผู้ป่วยเบาหวานขาดกลูโคสที่จะไปใช้เป็นพลังงาน จึงทำให้เหน็ดเหนื่อยง่าย และหิวบ่อย ส่วนกลูโคสในเลือดก็ต้องขับทิ้งไปทางไต ซึ่งออกมากับปัสสาวะ จึงทำให้ปัสสาวะบ่อยร่างกายก็ต้องการน้ำเข้าไปชดเชย ผู้ป่วยจึงมีอาการดังนี้

• เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เป็นนิจ
• ปัสสาวะบ่อย มีมดมาตอม
• หิวบ่อย 
• กระหายน้ำบ่อย

ผู้ป่วยเบาหวานชนิดพึ่งอินซูลินจะมีอาการดังกล่าวรุนแรงและชัดเจนส่วนเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลินจะมีอาการช้าๆ ค่อยเป็นค่อยไป สำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่มีโรคแทรกซ้อนเกิดขึ้นแล้ว ก็จะมีอาการเบื้องต้นเหล่านี้ร่วมกับอาการแทรกซ้อน

กลุ่มเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน

1. ทุกคน ทุกวัย ที่ทานอาหารตามใจปาก จะมีโอกาสเป็นเบาหวานมาก
2. ดื่มสุรา สูบบุหรี่ หรือใช้สารเสพติด
3. มีพ่อแม่ หรือญาติพี่น้องเป็นเบาหวาน

โรคเบาหวานมี 4 ประเภท คือ

1. เบาหวานประเภทที่ 1 ต้องพึ่งอินซูลิน
2. เบาหวานประเภทที่ 2 ไม่พึ่งอินซูลิน
3. เบาหวานจากโรคของตับอ่อน หรือจากโรคทางต่อมไร้ท่อ
4. เบาหวานที่เกิดกับคนตั้งครรภ์

เบาหวานประเภทที่ 1 ชนิดที่ต้องพึ่งอินซูลิน

• เบาหวานชนิดนี้ พบได้ร้อยละ 5-10 ของผู้ป่วยเบาหวาน มักจะเกิดกับคนที่มีอายุน้อยกว่า 40 ปี ผู้ป่วยจะมีรูปร่างที่ผอมมาก
• มีสาเหตุมาจากการที่ร่างกายขาดฮอร์โมนอินซูลินอย่างมาก หรืออย่างโดยสิ้นเชิง เนื่องจากตับอ่อนมีออโต้อิมมูนต่อเซลล์ที่สร้างอินซูลิน ทำให้ไม่สามารถผลิตอินซูลินได้ ระดับน้ำตาลในเลือดจึงสูงขึ้นมากเรื่อยๆ แต่เซลล์ขาดกลูโคส
• มีความสัมพันธ์กับพันธุกรรม โดยพบบ่อย'ในผู้ป่วยที่มีลักษณะเนื้อเยื่อชนิดดีอาร์สามและดีอาร์สี่
• ร่างกายต้องหาพลังงานจากการสลายโปรตีนและไขมัน ซึ่งได้ผลิตผลเป็นสารคีโตนที่เป็นกรดพิษต่อร่างกาย ทำให้เกิดภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน มีอาการหายใจหอบลึก คลื่นไส้ อาเจียน ผิวหนังแห้ง ชีพจรเต้นเร็ว ปวดท้อง และระดับความรู้สึกตัวจะค่อยๆ ลดลง อาการนั้นรุนแรงและฉับพลัน หากเกิดขึ้นเป็นครั้งแรก แล้วผู้ป่วยเองไม่รู้เท่าทันโรค อาจทำให้ผู้ป่วยถึงกับเสียชีวิตได้
• เกิดโรคแทรกซ้อนจากเบาหวานได้ง่าย
• รักษาด้วยการฉีดอินซูลินทุกวัน ควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย หลีกเลี่ยงภาวะกรดคั่งในเลือดจากสารคีโตน
• เบาหวานประเภทที่ 2 ชนิดไม่พึ่งอินซูลิน
• เบาหวานชนิดนี้พบได้ร้อยละ 90 ของผู้ป่วยเบาหวาน มักจะเกิดกับคนที่มีอายุมากกว่า 40 ปี และมักจะอ้วนมาก่อน กลุ่มนี้ควบคุมน้ำตาลได้ไม่ดี จะมีโอกาสเกิดภาวะคีโตนคั่งในเลือดได้เหมือนกัน แต่พบไม่บ่อย
• มีสาเหตุมาจากตับอ่อนเหนื่อยล้า ไม่สามารถผลิตอินซูลินได้เพียงพอ หรือผลิตอินซูลินที่คุณภาพไม่ดีออกมา
• มักมีประวัติเบาหวานในครอบครัว
• รักษาด้วยยารับประทาน แต่เมื่อน้ำตาลขึ้นสูงมากจนยาเอาไม่ค่อยอยู่แล้ว จึงฉีดอินซูลินร่วมด้วย
• เกิดโรคแทรกซ้อนได้ยากกว่ากลุ่มแรก

เป้าหมายการรักษาโรคเบาหวาน

โรคเบาหวานทั้งชนิดพึ่งอินซูลินและไม่พึ่งอินซูลิน จะมีเป้าหมายการควบคุมรักษาโรคให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัยใกล้เคียงกัน ทำได้ก็จะลดการเกิดโรคแทรกซ้อนได้

เป้าหมายที่ใช้กันบ่อย เช่น ตรวจทุกครั้ง หรือบ่อยครั้งที่พบแพทย์

1. น้ำตาลก่อนอาหาร ควรอยู่ระหว่าง 90-130 มก./ดล. นิยมใช้ค่าน้ำตาลก่อนอาหารมาวินิจฉัยโรคเบาหวานโดย 126 มก./ดล. ถือว่าเป็นโรคเบาหวาน และถ้า 100-125 มก./ดล. ถือว่าเป็นภาวะดื้ออินซูลินซึ่งภายหลังต่อมาจะเป็นโรคเบาหวานได้ ถ้าไม่ระวังน้ำตาลจากอาหาร
2. ความดันโลหิต น้อยกว่า 130/80 มม. ปรอท

เป้าหมายที่ตรวจในบางครั้ง/ราย

• น้ำตาลหลังอาหาร 2 ชั่วโมง ซึ่งควรน้อยกว่า 180 มก./ดล.
• น้ำตาลที่ตรวจโดยไม่อดอาหาร คนปกติจะน้อยกว่า 140 มก./ดล. ถ้า 200 มก./ดล. ขึ้นไปถือว่าเป็นเบาหวาน แต่การวัดน้ำตาลโดยไม่อดอาหารนั้นไม่นิยมเอามาเป็นเป้าหมายติดตาม เพราะค่าจะแกว่งไปตามอาหารอย่างมาก แต่ก็อาจต้องใช้ติดตามในผู้ป่วยบางรายที่น้ำตาลขึ้นสูงมาก และมีกิจกรรมมาก มีภาวะน้ำตาลในเลือดสูงมาก หรือต่ำมาก เป็นต้น

เป้าหมายที่ตรวจประมาณ ทุก 3 เดือน

• น้ำตาลเฉลี่ย HbA1C น้อยกว่า 7% โดยคนปกติจะมีค่านี้อยู่ที่น้อยกว่า 5.7
• คอเลสเตอรอล น้อยกว่า 180 มก./ดล.
• เอช ดี แอล คอเลสเตอรอล (ไขมันดี) มากกว่า 40 มก./ดล.
• แอล ดี แอล คอเลสเตอรอล (ไขมันเลว) น้อยกว่า 100 มก./ดล.
• ไตรกลีเซอไรด์ น้อยกว่า 150 มก./ดล.
• ดัชนีมวลกาย น้อยกว่า 23 กก./ตร.ม

เป้าหมายอาจแตกต่างไปบ้างเล็กน้อย ในผู้ป่วยแต่ละสภาพ หรือวัย เช่น สูงอายุ หรือหญิงตั้งครรภ์