การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ

เผยแพร่ครั้งแรก 19 ม.ค. 2018 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 2 นาที
การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ

ผู้สูงอายุมีโอกาสติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะได้สูงและจัดเป็นโรคติดเชื้อที่พบบ่อยที่สุดและเป็นสาเหตุสำคัญที่สุดของการติดเชื้อในกระแสเลือด (bacteremia) ในชายสูงอายุมีโอกาสเกิดการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะสูงขึ้นมาก เมื่อเทียบกับชายอายุน้อยที่แทบจะไม่เกิดการติดเชื้อนี้เลย นอกจากนั้นเชื้อโรคที่ทำให้เกิดการติดเชื้อ ก็มีโอกาสเกิดจากเชื้อหลายชนิดมากขึ้น

สาเหตุที่ผู้สูงอายุมีโอกาสติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะมากขึ้น

  • เมื่อผู้หญิงเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน จะขาดฮอร์โมนเอสโทรเจนทำให้มีเชื้อแลคโตบาซิลไล (lactobacilli) ในช่องคลอดน้อย ค่าพีเอช (pH) ในช่องคลอดจึงสูงขึ้น เหมาะต่อการเจริญเติบโตของเชื้อก่อโรค ส่วนในชายสูงอายุ สารคัดหลั่งจากต่อมลูกหมากจะมีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียน้อยลง
  • เมื่ออายุมากขึ้นการทำงานของไตลดลง ความสามารถในการทำให้ปัสสาวะเป็นกรด ทำให้ปัสสาวะเข้มข้น การขับสารยูเรีย (urea) จึงลดลงและติดเชื้อได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้การมีน้ำตาลในปัสสาวะ (ซึ่งพบได้มากขึ้นในผู้สูงอายุ เนื่องจากมีโอกาสเป็นโรคเบาหวานมากขึ้น) ยังเป็นสารเพาะเชื้อได้ดีอีกด้วย
  • ผู้สูงอายุได้รับการใส่สายสวนปัสสาวะบ่อยขึ้น เช่น จากการปัสสาวะไม่ออก กลั้นปัสสาวะไม่ได้ หรือการใส่สายสวนในช่วงผ่าตัด จึงทำให้เชื้อโรคเข้าไปในทางเดินปัสสาวะได้
  • ผู้สูงอายุมีโรคที่เกิดขึ้นหลายโรค ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะง่ายขึ้น เช่น โรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ โรคพาร์คินสัน ทำให้เดินไม่คล่อง ปัสสาวะได้น้อย มีปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะ โรคเบาหวาน ขาดสารอาหาร ต่อมลูกหมากโต

อาการ

อาการขึ้นกับว่าติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะระดับใด ถ้าติดเชื้อแค่ในกระเพาะปัสสาวะ อาจมีอาการปัสสาวะแสบขัด ขุ่น หรือปัสสาวะบ่อยขึ้น แต่ถ้าติดเชื้อที่กรวยไต จะมีไข้และปวดหลังร่วมด้วย ซึ่งต้องได้รับการรักษาด้วยยาฉีดปฏิชีวนะในโรงพยาบาล อย่างไรก็ตามผู้ป่วยสูงอายุจำนวนมากอาจมีอาการที่ไม่จำเพาะกับการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ เช่น ซึม สับสน เบื่ออาหาร หกล้ม กลั้นปัสสาวะไม่อยู่

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

การป้องกัน

  • แก้ไขสาเหตุที่ทำให้เกิดการติดเชื้อ เช่น ต่อมลูกหมากโต กะบังลมหย่อน หรือถ้ามีนิ่วในทางเดินปัสสาวะก็ต้องรักษา เพราะก้อนนิ่วอาจเป็นแหล่งสะสมของเชื้อและอาจอุดตันการไหลของปัสสาวะ
  • หลีกเลี่ยงหรือหยุดยาที่ไม่จำเป็น เนื่องจากยาบางตัวมีฤทธิ์ทำให้การหดตัวของกระเพาะปัสสาวะไม่ดี หรือบางตัวทำให้ความต้านทานในท่อปัสสาวะสูงขึ้น จึงมีปัสสาวะคั่งค้าง เกิดการติดเชื้อได้ง่าย
  • การใช้ฮอร์โมนเอสโทรเจนสามารถช่วยป้องกันการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะซ้ำๆ ในหญิงสูงอายุที่มีสาเหตุจากการขาดฮอร์โมนได้ โดยมีฮอร์โมนเอสโทรเจนแบบทาช่องคลอด อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติ การใช้ฮอร์โมนเอสโทรเจนแบบทาทุกวันนั้นทำได้ยากในผู้สูงอายุ และได้ระดับยาไม่คงที่ จึงมีการใช้ฮอร์โมนแบบวงแหวน ซึ่งทำจากซิลิโคนนิ่มๆ ที่ค่อยๆ ปล่อยฮอร์โมนออกมาช้าๆ และคงที่ ใช้ได้นาน 3 เดือน
  • ดูแลความสะอาดบริเวณรอบๆ ท่อปัสสาวะ
  • วิธีอื่นๆ
    • การดื่มน้ำผลไม้แครนเบอร์รี่ (cranberry juice) จะสามารถลดการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะได้ แต่รสชาติค่อนข้างเฝื่อนและยังหาได้ยากในประเทศไทย
    • นผู้ป่วยสูงอายุบางรายที่อายุยังไม่มากและการติดเชื้อมีความสัมพันธ์กับการมีเพศสัมพันธ์ แพทย์อาจพิจารณาให้ยาต้านจุลชีพ เพื่อป้องกันการติดเชื้อหลังการมีเพศสัมพันธ์ - ถ้าวิธีข้างต้นไม่ได้ผล อาจพิจารณาให้ยาต้านจุลชีพ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ แต่ยังไม่มีการศึกษาเกี่ยวกับเรื่องนี้ในผู้สูงอายุ

16 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
6 Things You Should Know about UTIs in Older Adults. Health Essentials from Cleveland Clinic. (https://health.clevelandclinic.org/6-things-you-should-know-about-utis-in-older-adults/)
UTI in seniors: Symptoms, causes, and dementia. Medical News Today. (https://www.medicalnewstoday.com/articles/322770)
Urinary tract infection in older adults. National Center for Biotechnology Information. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3878051/)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)