กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

PDA: Patent Ductus Arteriosus (โรคหลอดเลือดหัวใจเกิน)

เผยแพร่ครั้งแรก 26 ก.ย. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที

ความหมายของโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน

โรคหลอดเลือดหัวใจเกิน (Patent ductus arteriosus: PDA) เป็นโรคหัวใจที่มักพบในเด็กทารกเป็นส่วนมาก โดยเกิดจากหลอดเลือดแดงชื่อ "ดักตัส อาร์เทอริโอซัส (Ductus Arteriosus)" ปิดไม่สนิทหลังจากเด็กคลอด 

ในขณะที่เด็กยังอยู่ในครรภ์มารดา หลอดเลือดดังกล่าวจะคอยทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้เลือดของทารกในครรภ์ไหลเวียนไปยังปอดได้ เนื่องจากเลือดของทารกยังไม่จำเป็นต้องเข้าไปในปอดเพื่อรับออกซิเจน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจหัวใจและหลอดเลือดวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 294 บาท ลดสูงสุด80%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

สาเหตุของโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน

โดยปกติ "หลอดเลือดดักตัส อาร์เทอริโอซัส" ควรจะปิดสนิทไม่กี่วันหลังจากเด็กคลอด แต่กลับปิดไม่สนิท ทำให้ยังคงสภาพเป็นหลอดเลือดที่เกินมา เชื่อมระหว่าง "หลอดเลือดพัลโมนารี อาร์เทอรี (Pulmonary Artery)" และ "หลอดเลือดเอออร์ตา (Aorta)" เกิดเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน

โรคหลอดเลือดหัวใจเกินนี้มักพบในทารกที่คลอดก่อนกำหนด พบได้น้อยในทารกที่คลอดตามกำหนด และส่วนใหญ่ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด นอกจากนี้บางคนอาจมีภาวะหรือโรคหัวใจที่ผิดปกติอื่นๆ ควบคู่ไปด้วย

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เป็นโรคเส้นเลือดหัวใจเกิน

  • การคลอดก่อนกำหนด
  • ประวัติโรคทางพันธุกรรมในครอบครัว หรือโรคเส้นเลือดหัวใจเกินในครอบครัว
  • ประวัติการติดเชื้อหัดเยอรมันในขณะตั้งครรภ์
  • ทารกคลอดในพื้นที่ๆที่มีความสูง (เกิน 1048 เมตร หรือ 10000 ฟุต เหนือระดับน้ำทะเล)
  • ทารกเพศหญิง

ผลกระทบกับจากโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน

โดยปกติแล้ว หัวใจห้องซ้ายจะสูบฉีดเลือดไปยังร่างกายเท่านั้น ในขณะที่หัวใจห้องขวาจะสูบฉีดเลือดไปยังปอดเพียงบริเวณเดียว 

ทั้งนี้ เด็กที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน จะมีเลือดส่วนเกินที่ถูกสูบฉีดจากเส้นเลือดเอออร์ตาเข้าไปยังเส้นเลือดพัลโมนารี อาร์เทอรี  ซึ่งหากหลอดเลือดหัวใจที่เกินมีขนาดใหญ่มาก เลือดส่วนเกินที่ถูกสูบฉีดเข้าไปจะทำให้หัวใจและปอดทำงานหนักขึ้น และอาจทำให้ปอดมีเลือดคั่งอยู่ภายใน

เด็กที่มีขนาดหลอดเลือดหัวใจเกินที่ใหญ่มากมักจะมีอาการหายใจเร็ว และหนักกว่าปกติ รวมถึงมีปัญหาเรื่องการกินนมและพัฒนาการในการเจริญเติบโต 

ส่วนเด็กที่หลอดเลือดหัวใจเกินมีขนาดเล็ก ก็จะไม่เกิดอาการผิดปกติใดๆ เพราะหัวใจกับปอดไม่ได้ทำงานหนักขึ้น แต่หัวใจอาจส่งเสียงฟู่อย่างชัดเจน 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

อย่างไรก็ตาม อาการของโรคดังกล่าวจะไม่ปรากฏจนกระทั่งผ่านไปหลายสัปดาห์หลังคลอด นอกจากนี้ ความดันโลหิตในหลอดเลือดภายในปอดของเด็กยังอาจสูงกว่าปกติ เพราะปอดต้องสูบฉีดเลือดมากขึ้น จึงอาจทำให้เกิดความเสียหายถาวรที่หลอดเลือดปอดเมื่อเวลาผ่านไป

วิธีรักษาโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน

สำหรับผู้ป่วยทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ที่มีหลอดเลือดหัวใจเกินขนาดเล็ก ก็ไม่จำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดก็ได้ แต่เพียงแค่ตรวจเช็กอาการเพื่อความปลอดภัยเบื้องต้นก็พอ อีกทั้งหลอดหัวใจเกินที่มีขนาดเล็กส่วนมาก มักจะปิดไปเองภายในไม่กี่เดือนหลังเด็กเกิด 

แต่ในกรณีที่แพทย์ต้องปิดช่องของหลอดเลือดหัวใจจริงๆ ก็จะทำการรักษาโดยสอด "สายสวน (Catheters)" เข้าไปในหลอดเลือดบริเวณขา เพื่อไปถึงหัวใจและหลอดเลือดหัวใจที่เกิน จากนั้นจะมีการใส่ขดลวดที่เรียกว่า "คอยล์ (Coil)" หรืออุปกรณ์อื่นๆ ผ่านทางสายสวนเพื่อปิดช่อง

ส่วนในกรณีที่ต้องรักษาโดยการผ่าตัด แพทย์จะกระทำการผ่าบริเวณด้านซ้ายของหน้าอกระหว่างซี่โครง และจะเย็บปิดหลอดเลือดดักตัส อาร์เทอริโอซัสให้เรียบร้อย หรืออาจเป็นการรักษาโดยใส่คลิปโลหะขนาดเล็กรอบๆ หลอดเลือดแบบถาวรเพื่อให้ช่องหลอดเลือดปิด 

หากผู้ป่วยไม่มีความบกพร่องอื่นๆ ที่เกี่ยวกับหัวใจอีก การรักษาทั้ง 2 แบบนี้ก็จะช่วยให้ระบบหมุนเวียนเลือดกลับมาเป็นปกติได้

นอกจากนี้ การรับประทานยาก็สามารถช่วยให้หลอดเลือดดักตัส อาร์เทอริโอซัสของทารกที่คลอดก่อนกำหนดปิดได้ แต่หากวิธีนี้รักษาไม่ได้ผลในช่วงสัปดาห์แรกๆ หลังจากที่ทารกเกิด แพทย์อาจจำเป็นต้องใช้วิธีผ่าตัดเข้ามาช่วยรักษา

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจหัวใจและหลอดเลือดวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 294 บาท ลดสูงสุด80%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

กิจกรรมที่เด็กโรคหลอดเลือดหัวใจเกินสามารถทำได้

หากหลอดเลือดหัวใจที่เกินมีขนาดเล็ก หรือถูกปิดโดยสายสวนหรือการผ่าตัดไปแล้ว ลูกของคุณอาจไม่จำเป็นต้องระวังตัวมากเป็นพิเศษเมื่อทำกิจกรรมที่ต้องเคลื่อนไหวร่างกาย และอาจมีส่วนร่วมกับกิจกรรมตามปกติโดยไม่ได้ทำให้ความเสี่ยงเพิ่มขึ้น

อย่างไรก็ตาม ในอนาคต แพทย์โรคหัวใจอาจตรวจร่างกายของเด็กเป็นระยะเพื่อหาสิ่งผิดปกติ โดยขึ้นอยู่กับชนิดของโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน หากไม่มีสิ่งใดผิดปกติ โดยทั่วไปแล้วเด็กไม่จำเป็นต้องรับประทานยา ผ่าตัด หรือรักษาด้วยสายสวนเพิ่มเติม

ผลกระทบของโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน

  • หากหลอดเลือดหัวใจเกินมีขนาดเล็ก: ส่วนมากผู้ป่วยมักไม่มีมีอาการหรือเกิดปัญหาใดๆ เพราะการไหลเวียนของเลือดและความดันในหัวใจและปอดไม่ได้เปลี่ยนไปจากปกติ ทั้งนี้สิ่งผิดปกติเพียงอย่างเดียวที่อาจพบได้ก็คือ หัวใจส่งเสียงฟู่ ซึ่งจะได้ยินเสียงนี้ผ่านหูฟังของแพทย์เท่านั้น
  • หากหลอดเลือดหัวใจเกินมีขนาดใหญ่: ผู้ป่วยจะมีอาการหายใจติดขัดซึ่งเป็นผลกระทบมาจากหัวใจที่ทำงานได้น้อยลง รวมถึงมีความดันโลหิตในปอดสูง และหลอดเลือดปอดอาจมีความดันโลหิตสูงด้วย เพราะเลือดภายใจได้ถูกสูบฉีดมากกว่าปกติ และเมื่อเวลาผ่านไป ความผิดปกติดังกล่าวก็อาจทำให้หลอดเลือดปอดเสียหายถาวร

การดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจเกินต่อเนื่อง

แพทย์โรคหัวใจอาจตรวจสอบหัวใจเป็นระยะๆ เพื่อหาความผิดปกติโดยขึ้นอยู่กับชนิดและความรุนแรงของโรค 

ในกรณีที่อาการของโรคทุกอย่างดำเนินไปได้ด้วยดีในระยะยาว ผู้ป่วยก็ไม่จำเป็นต้องรับประทานยา เข้ารับการผ่าตัด หรือรักษาโดยใช้สายสวนเพิ่มเติมอีก เพียงแต่อาจต้องมีการสังเกตและติดตามอาการ รวมถึงจำกัดกิจกรรมบางอย่างเพื่อความปลอดภัย

1. การติดตามผลของอาการ

ผู้ป่วยที่ยังมีหลอดเลือดหัวใจส่วนเกินอยู่แม้จะเป็นขนาดเล็ก ก็ยังจำเป็นต้องติดตามอาการกับแพทย์โรคหัวใจอยู่เป็นระยะๆ ไปก่อน ส่วนผู้ป่วยที่หลอดเลือดหัวใจเกินปิดสนิทไปแล้วนั้นก็แทบไม่จำเป็นต้องมาติดตามอาการกับแพทย์โรคหัวใจอีก เว้นเสียแต่ว่ามีโรคหัวใจประเภทอื่นๆ เกิดขึ้นเพิ่มเติมภายหลัง 

ส่วนการให้ยาผู้ป่วยหลังผ่าตัด หรือหลังจากใช้อุปกรณ์ปิดช่องหลอดเลือดหัวใจนั้นจะพบได้ไม่บ่อยนัก และแพทย์สามารถติดตามอาการได้ โดยไม่ต้องผ่าตัดหรือใส่เครื่องมือทางการแพทย์เข้าไปในร่างกาย

2. การจำกัดกิจกรรม

ผู้ป่วยส่วนมากที่มีหลอดเลือดหัวใจส่วนเกินขนาดเล็ก ทั้งที่ได้รับการรักษาไปแล้วและยังไม่ได้รับการรักษายังสามารถทำกิจกรรมต่างๆ ได้ตามปกติโดยไม่เกิดความเสี่ยงเพิ่มขึ้น 

แต่แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยจำกัดการทำกิจกรรมที่เคลื่อนไหวร่างกายบางอย่างเป็นเวลาสั้นๆ แม้ว่าความดันหลอดเลือดปอดของผู้ป่วยจะไม่สูงก็ตาม 

การป้องกันโรคเยื่อบุหัวใจอักเสบในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน

หลังจากที่มีการปิดช่องหลอดเลือดด้วยอุปกรณ์ทางการแพทย์แล้ว ผู้ป่วยบางรายอาจกังวลว่าตนเองจะเกิดโรคเยื่อบุหัวใจอักเสบขึ้นในภายหลังอีก 

การป้องกันโรคเยื่อบุหัวใจอักเสบจึงเป็นเรื่องที่ควรแนะนำสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจเกินที่มีประวัติการเจ็บป่วยเกี่ยวกับหัวใจดังต่อไปนี้

  • เคยเป็นโรคเยื่อบุหัวใจมาก่อน
  • มีการใช้ลิ้นหัวใจเทียม 
  • ยังไม่ได้รับการรักษาโรคหลอดเลือดหัวใจเกิน
  • มีภาวะความดันหลอดเลือดปอดสูง 
  • มีอาการเขียวคล้ำ

การตั้งครรภ์

ผู้ป่วยที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจเกินมีความเสี่ยงในการตั้งครรภ์ต่ำ เว้นเสียแต่ว่าผู้ป่วยเกิดมีความดันหลอดเลือดปอดสูงขึ้น หรือมีสัญญาณของภาวะหัวใจวายเกิดขึ้น ก็อาจเป็นไปได้ว่าผู้ป่วยจะเกิดการตั้งครรภ์ 

ทางที่ดีหากผู้ป่วยรู้สึกถึงสัญญาณของการตั้งครรภ์ ก็ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อฝากครรภ์และแจ้งอาการเกี่ยวกับโรคหลอดเลือดหัวใจเกินให้แพทย์ทราบ

การผ่าตัดเพิ่มเติม

เมื่อช่องหลอดเลือดหัวใจถูกเย็บปิดแล้ว ผู้ป่วยมีแนวโน้มที่จะไม่ต้องได้รับการผ่าตัดเพิ่มเติมอีก แต่อย่างไรก็ตาม หัวใจของผู้ป่วยบางรายอาจมีช่องว่างหลงเหลืออยู่ซึ่งจะพบได้ไม่บ่อยนัก 

หากต้องมีการเย็บปิดช่องว่างดังกล่าวเพิ่มเติม จะขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของแพทย์เกี่ยวกับขนาดของช่องหลอดเลือดที่เกินออกมาว่าควรรักษาอย่างไร


8 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
medlineplus, Patent ductus arteriosus (https://medlineplus.gov/ency/article/001560.htm)
Planning for pregnancy. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/preconception/planning.html.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

ดูคำถามและคำตอบอื่นๆ ที่เกี่ยวกับอาการนี้
เบาหวานขึ้นตามีวิธีรักษาอย่างไรบ้างค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ทำไมหนูปวดเมื่อยตรงสะบักมักจะปวดหัวทุกที
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ความดันสูงมีสิทธิ์หายขาดมั้ยคะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ปวดหัวไมเกรนปวดมากๆเส้นเลือดในสมองจะแตกมั๊ยคะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
อาการเวลาอากาศเย็นแล้วปวดขา ปวดนิ้วมือ เมื่อย เป็นเพราะอะไรครับ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)