กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขนั้นมักมีอาการกระตุกของขา หรือบางทีรวมถึงแขน ซึ่งอาการมักเกิดขึ้นในช่วงกลางคืน และนับเป็นปัญหาอย่างหนึ่งที่ทำให้ผู้ป่วยต้องตื่นกลางดึกอยู่บ่อยๆ
กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขหรืออีกชื่อหนึ่ง คือ Willis-Ekbom disease เป็นความผิดปกติของระบบประสาทที่พบได้บ่อยซึ่งกระตุ้นให้ขาเกิดการขยับและกระตุกอย่างมากและไม่สามารถควบคุมได้
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
นอกจากนี้ ยังอาจทำให้เกิดอาการเหมือนมีอะไรคลานหรือเลื้อยมาตามเท้า น่องและต้นขา ความรู้สึกเหล่านี้มักจะแย่ลงในตอนเย็นหรือตอนกลางคืน และในบางครั้งแขนก็จะได้รับผลกระทบด้วยเช่นกัน
กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขยังสัมพันธ์กับการกระตุกของขาและแขนโดยไม่ได้ตั้งใจที่เรียกว่าการเคลื่อนไหวของแขนขาเป็นระยะ ๆ ในการนอนหลับ (Periodic limb movements in sleep: PLMS)
ผู้ป่วยบางคนเกิดอาการของกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขเป็นครั้งคราวในขณะที่บางคนเกิดอาการทุกวัน ความรุนแรงของอาการนั้นก็อาจแตกต่างกันตั้งแต่เบาจนถึงรุนแรง ในกรณีที่อาการของขาอยู่ไม่สุขรุนแรงอาจเป็นเรื่องที่น่าวิตกและขัดขวางกิจวัตรประจำวันของผู้ป่วยคนนั้นได้อย่างมาก
สาเหตุของกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุข
กรณีส่วนใหญ่ของกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน ซึ่งอาจเรียกว่าเป็น กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขแบบไม่ทราบสาเหตุ หรือกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขปฐมภูมิ (Idiopathic or primary restless legs syndrome) ซึ่งสามารถสืบทอดต่อกันในครอบครัวได้
แพทย์ประสาทวิทยาบางคนเชื่อว่าอาการของกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขอาจมีบางอย่างที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการที่ร่างกายจัดการกับสารเคมีสื่อประสาทชื่อว่า โดปามีน (dopamine) โดปามีนมีส่วนเกี่ยวข้องในการควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ และอาจส่งผลต่อการกระตุกหรือเคลื่อนไหวของขาที่ควบคุมไม่ได้ในกลุ่มอาการดังกล่าว
ในบางกรณี กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขนั้นอาจเป็นผลแทรกซ้อนจากสภาวะสุขภาพอื่น ๆ เช่น โรคโลหิตจางจากภาวะขาดธาตุเหล็ก หรือโรคไตวาย ภาวะเหล่านี้เป็นที่รู้จักกันเป็นกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขทุติยภูมิ (secondary restless legs syndrome)
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
นอกจากนี้ ยังพบความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขตั้งและการตั้งครรภ์ สตรีมีครรภ์ประมาณ 1 ใน 5 คนจะพบอาการในช่วง 3 เดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์ ไม่มีเหตุผลชัดเจนว่าทำไมถึงเกิดเช่นนี้ขึ้น และอาการขาอยู่ไม่สุขนั้นมักจะหายไปหลังจากที่คลอดบุตรอีกด้วย
การรักษากลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุข
กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขที่มีอาการไม่รุนแรง และไม่ได้เกิดจากสภาวะผิดปกติทางสุขภาพอื่น ๆ นั้นอาจไม่จำเป็นต้องทำการรักษาใด ๆ นอกเหนือจากการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตเล็กน้อย เช่น:
- สร้างนิสัยการนอนหลับที่ดีต่อสุขภาพ - ตัวอย่างเช่น นอนให้ตรงต่อเวลาในทุกวัน นอนในจำนวนชั่วโมงที่สม่ำเสมอ และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีนในช่วงดึก
- เลิกสูบบุหรี่
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอในช่วงกลางวัน
หากอาการของคุณรุนแรงขึ้น คุณอาจต้องใช้ยาเพื่อควบคุมระดับสารโดปามีนและธาตุเหล็กในร่างกายของคุณ
ถ้าอาการของกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขนั้นมีสาเหตุมาจากโรคโลหิตจางจากภาวะขาดธาตุเหล็ก การได้รับธาตุเหล็กเสริมอาจเป็นสิ่งที่จำเป็นในการรักษาอาการดังกล่าวด้วย
กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขสามารถเกิดกับใครได้บ้าง
อย่างน้อย 1 ใน 10 คนเคยได้รับผลกระทบจากอาการขาอยู่ไม่สุขในช่วงชีวิตหนึ่งของพวกเขา
ผู้หญิงมีแนวโน้มเป็นสองเท่าในการเกิดโรคดังกล่าวมากกว่าผู้ชาย นอกจากนี้ ยังพบกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขได้บ่อยในวัยกลางคน ถึงแม้ว่าจะสามารถเกิดโรคขึ้นได้ในทุกช่วงอายุรวมถึงวัยเด็กด้วย
ภาพรวมของกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุข
อาการของกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขมักจะหายไปหากสามารถจะระบุสาเหตุที่แท้จริงและแก้ไขปัญหาเหล่านั้นได้ตรงจุด
อย่างไรก็ตาม หากไม่ทราบสาเหตุของอาการ บางครั้งอาการต่าง ๆ อาจแย่ลงเมื่อเวลาผ่านไปและส่งผลกระทบต่อชีวิตของคนอย่างรุนแรงมากขึ้น กลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุขไม่ได้เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่กรณีที่รุนแรงสามารถรบกวนการนอนหลับก่อให้เกิดอาการนอนไม่หลับ และทำให้เกิดโรควิตกกังวลและภาวะซึมเศร้าตามมาได้เช่นกัน
