สบู่ฆ่าเชื้อดีกว่าสบู่ทั่วไปหรือเปล่า?

ได้เวลาสารภาพอีกแล้วครับ ผมเป็นผู้หลงใหลการทําให้มือสะอาด คนที่รู้จักผมดีจะรู้ว่า ถ้าลองขอเจลทําความสะอาดมือเพื่อฆ่าเชื้อโรคจาก ผมละก็ 9 ใน 10 ครั้ง ผมจะมีพกอยู่ในกระเป๋าครับ แต่ถึงไม่ได้พก ผมก็รู้ว่าจะหาได้จากแหล่งไหนใกล้ๆ จริงนะครับ ไม่เชื่อถ้าคุณเจอผมละก็ลองดูก็ได้

ทําไมผมถึงชอบทําความสะอาดมือนักหรือครับ? ตอบได้ง่ายๆ เพราะมือเราติดเชื้อไม่พึงประสงค์ง่ายดายที่สุด จากการสัมผัสมือใครสักคนที่มีเชื้อโรค ที่จริงทางอื่นก็มีอีกครับ เช่น คนมีเชื้อไวรัสมาจามหรือไอใส่หน้าคุณ (ผมเจอบ่อยอยู่เหมือนกัน ในฐานะที่เป็นหมอเด็ก) หรือคุณกินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ ถูกยุงที่มีเชื้อโรคกัด หรือคุณไปมีเพศสัมพันธ์กับใครที่เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เข้า เชื่อผมเถอะครับ มีหนทางมากมายที่เราจะได้รับเชื้อโรคก็จริง แต่มือนี่แหละครับ นําเชื้อมาสู่คุณบ่อยที่สุด

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

สมัยที่ผมเป็นผู้อํานวยการศูนย์ควบคุมป้องกันโรค ในปี พ.ศ. 2552 ไข้หวัดหมู (Swine flu) กําลังระบาดข้ามประเทศและทําท่าจะลามไปทั่วโลก เราได้พยายามสื่อสารอย่างเต็มที่เพื่อบอกประชาชนให้รู้วิธีป้องกันตนเอง หัวใจของการป้องกันคือ ล้างมือ สิ่งน่าชื่นใจที่เราได้เห็นในช่วงวิกฤตไข้หวัดหมูนั้นคือ ผู้คนต่างรับเอาคําแนะนําไปปฏิบัติ ทุกคนในประเทศตั้งใจป้องกัน ไม่ให้การติดเชื้อแพร่กระจายไป

ถ้าการล้างมือเป็นสิ่งดีละก็ งั้นล้างด้วยสบู่ที่มีสารต้านเชื้อโรคก็น่าจะยิ่งดีใช่ไหม ? ไม่ใช่ครับ แต่เรามักจะคิดอย่างนั้น หลายสิบปีมานี้ มีผู้ผลิตสบู่ต้านเชื้อแบคทีเรียและผลิตภัณฑ์ต้านแบคทีเรียหลายอย่างออกสู่ท้องตลาด พร้อมโฆษณาว่า เพื่อการปกป้องตัวคุณและทําความสะอาดที่ดีกว่า พวกเขาย้ำให้คุณมั่นใจว่า สบู่ธรรมดายังไม่ดีพอ คุณต้องการสบู่ที่แรงกว่าเพื่อต่อสู้และฆ่าแบคทีเรียอย่างได้ผล โฆษณามีอิทธิพลขนาดไหน ดูได้จากชั้นสินค้าในห้างครับ สบู่ต้านแบคทีเรียวางประชันกันหลากยี่ห้อ ดูจะมีให้เลือกมากกว่าสบู่ธรรมดาที่ใช้กันมานานเสียอีก

สบู่ต้านเชื้อเหล่านี้ ต่างจากสบู่ธรรมดาตรงที่เพิ่มสารเคมีที่ใช้กันมากได้แก่ ไตรโคซาน ไตรโคคาบาน เบนซ์อัลโคเนียมคลอไรด์ เราไม่จําเป็นต้องใช้สบู่ต้านแบคทีเรียหรอกครับ ยกเว้นคุณจะเป็นผู้ที่มีปัญหาระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง ผลการศึกษาชี้ว่า ไม่มีเหตุผลที่จะใช้สบู่ผสมสารต้านเชื้อ ผลงานที่ผมชอบมากเป็นของเพื่อนผม ดร.สตีฟ ลูบี้” (Dr. Steve Luby) จากปากีสถาน ทีมวิจัยของเขาตั้งโจทย์ว่า การล้างมือจะช่วยลดการติดหวัดลงกระเพาะในคนไข้เด็กได้หรือไม่ และถ้าล้างมือด้วยสบู่ต้านเชื้อจะได้ผลดียิ่งขึ้นหรือไม่ พวกเขาแบ่งคนในชุมชนเป็น 3 กลุ่มด้วยการสุ่ม ให้กลุ่มหนึ่งล้างมือด้วยสบู่อีกกลุ่มล้างด้วยสบู่ต้านแบคทีเรีย และกลุ่มที่ 3 ทําตามเดิมที่เคยทํา ผลออกมาว่า ไม่ว่าจะล้างมือด้วยสบู่ชนิดใด สามารถลดการติดเชื้อหวัดลงกระเพาะลงได้ถึง 50% ที่น่าแปลกใจที่สุดก็คือ สบู่ต้านเชื้อไม่ได้ผลดีกว่าสบู่ดังเดิมธรรมดาเลยแม้แต่นิดเดียว และที่ผมทิ้ง สด ๆ ก็คือ หมู่บ้านเหล่านี้ส่วนใหญ่ไม่มีน้ำสะอาดบริโภค แต่การล้างมือก็ยังทําให้การติดเชื้อลดลงอย่างได้ผล ทั้งๆ ที่ใช้น้ำไม่สะอาดล้างมือกับสบู่ก็ลดปริมาณเชื้อได้แล้ว

ผมออกเป็นห่วงสารต้านแบคทีเรียที่ใส่ในสบู่ ในห้องทดลองเรา เน้นให้เชื้อเกิดการดื้อยาปฏิชีวนะ แม้ว่าจะยังพิสูจน์ไม่ได้ว่าจะเกิดขึ้นในคนที่ล้างมือด้วยสบู่ผสมไตรโคซานหรือไม่ แล้วทําไมเราถึงจะต้องไปใช้สารเคมี ทั้งที่รู้ว่าไม่ได้ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพเลย

แล้วถ้าคุณไม่สามารถหาน้ำประปาและสบู่ได้ ผมขอแนะนําให้ใช้ ผลิตภัณฑ์ทําความสะอาดมือที่มีแอลกอฮอล์อย่างน้อย 60% ครับ แต่ถ้ามือคุณเปื้อนสกปรกมากละก็ อย่าหวังว่าการใช้เจลจะได้ผลเต็มที่นะครับ 

บทสรุปของหมอเบซเซอร์

การล้างมือเป็นเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เมื่อคุณทําทุกวันแล้ว จะเกิดการเปลี่ยนแปลงต่อสุขภาพคุณอย่างชัดเจน ในหนังสือเล่มนี้ คุณจะได้อ่านนบคําแนะนําเรื่องล้างมือซ้ำแล้วซ้ำอีก วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันตนเองจากไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ตลอดจนโรค อื่นๆ คือการล้างมือด้วยสบู่ดั้งเดิมชรรมดา ๆ นี่แหละ ไม่จําเป็นต้องล้างมือนาน แต่ที่สําคัญคือต้องล้างอย่างถูกต้อง

มือของคุณสะอาดจริงหรือ?

เพื่อให้มั่นใจว่า คุณล้างมือสะอาดดีพอ

• ถูมือทั้ง 2 ข้างด้วยกันแรงๆ ให้สบู่เป็นฟอง ถูให้ทั่วพื้นผิวทุกด้าน ของมือ ใช้เวลาสัก 20 วินาที ซึ่งอาจจะนานกว่าที่คุณคิด สบู่และการถูต้องการ เวลาเพื่อให้เชื้อโรคหัวดื้อหลุดออกไป ถ้าต้องการตัวช่วยว่านานพอหรือยัง ใช้วิธีล้างมือไปพร้อมกับร้องเพลง แฮปปี้เบิร์ธเดย์ให้ได้ 2 จบสิครับ
• เมื่อใช้ห้องน้ำสาธารณะ ถ้าเป็นไปได้ให้ถือทิชชูไว้รองมือก่อนจับ หัวก๊อกน้ำและมือจับประตูด้วยการกระทํานี้ มือสะอาด ๆ ของคุณก็จะยังสะอาดต่อไปได้อีกสักพัก
•  หากคุณเห็นว่าบทความนี้มีประโยชน์และอยากอ่านเกี่ยวกับหัวข้อนี้เพิ่มเติม สามารถสนับสนุนผู้แต่ง นายแพทย์ริชาร์ด เบซเซอร์  ได้โดยการซื้อหนังสือ “ความจริงจากหมอไขข้อกังขาปัญหาสุขภาพ”