โดยปกติร่างกายเรามีน้ำอยู่มากถึง 75 % ของน้ำหนักตัว ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญต่อการทำงานของระบบต่างๆ ช่วยควบคุมอุณหภูมิร่างกาย และรักษาสมดุลของสารอิเล็กโตรไลต์หรือแร่ธาตุในร่างกาย ทั่วๆ ไปแล้ว ร่างกายเราจะสูญเสียน้ำตามธรรมชาติจากการหายใจ การระเหยผ่านผิวหนัง การเสียเหงื่อ และการขับถ่ายปัสสาวะและอุจจาระ แต่เมื่อใดที่เราใช้น้ำหรือเสียน้ำมากกว่าปริมาณที่รับเข้าไป เช่น เสียเหงื่อมากแต่ดื่มน้ำน้อย อาเจียน ท้องเสีย ก็จะเกิดภาวะขาดน้ำขึ้น ซึ่งเป็นภาวะที่อันตรายมากทีเดียว โดยเฉพาะในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ
ภาวะขาดน้ำ อาการเป็นอย่างไร?
อาการของภาวะขาดน้ำขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการขาดน้ำ โดยเมื่อร่างกายเริ่มเสียน้ำมาก และได้รับน้ำไม่เพียงพอ จะมีอาการดังนี้ต่อไปนี้
แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
กด
- ปากแห้ง ลิ้นแห้ง คอแห้ง กระหายน้ำอย่างหนัก
- ตาแห้ง ระคายเคืองตา ไม่มีน้ำตาหล่อเลี้ยงลูกตา
- ผิวหนังแห้ง เหี่ยว ไม่ชุ่มชื้น
- ผมและเล็บแห้ง หยาบกร้าน ไม่เป็นเงางาม
- ปัสสาวะน้อยและมีสีเข้ม
- ท้องผูก ขับถ่ายยาก
- อ่อนเพลีย วิงเวียน หน้ามืด อาจมีอาการมึนงงและสับสนร่วมด้วย
- อุณหภูมิภายในร่างกายสูงมากเกินไป อาจทำให้เป็นลมหรือหมดสติได้ หากรุนแรงกว่านั้นก็อาจถึงขั้นเป็นโรคลมแดด (heat stroke) ได้ ซึ่งอันตรายถึงชีวิตทีเดียว
- ไตและทางเดินปัสสาวะทำงานผิดปกติ โดยมีการถ่ายปัสสาวะน้อยเกินไปจนมีปัสสาวะคั่งค้างในกระเพาะปัสาวะ อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ โรคนิ่วที่ไต หรือเกิดภาวะไตวายได้
- มีอาการชักเกร็ง กระตุก เนื่องจากเกลือแร่ในร่างกายไม่สมดุลหลังเกิดภาวะขาดน้ำ โดยเฉพาะโพแทสเซียมและโซเดียม ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการหดตัวของกล้ามเนื้อ อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะได้
- หากอยู่ในภาวะขาดน้ำนานๆ และไม่ได้รับการแก้ไข อาจช็อกและหมดสติ จากการที่มีสารน้ำในกระแสเลือดน้อย ทำให้ความดันโลหิตต่ำลงฉับพลัน
สาเหตุของภาวะขาดน้ำ
- เสียเหงื่อมาก เช่น อยู่ในที่อากาศร้อน ออกกำลังกายอย่างหนักกลางแจ้ง ทำงานกลางแดด
- อาเจียนอย่างหนัก ซึ่งจะทำให้สูญเสียทั้งน้ำและแร่ธาตุในคราวเดียวกัน
- ท้องเสีย การถ่ายหลายๆ รอบ ทำให้ร่างกายเสียทั้งน้ำและแร่ธาตุอย่างรุนแรง จนเข้าสู่ภาวะขาดน้ำ
- มีอาการเจ็บป่วย เช่น เป็นโรคเบาหวานที่ไม่ได้ควบคุม ทำให้ปัสสาวะบ่อยมากกว่าปกติ
- การรับประทานยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะออกมามากเกินไป
- ไฟลวกอย่างรุนแรง ทำให้สูญเสียน้ำและแร่ธาตุผ่านทางผิวหนังปริมาณมาก จนเข้าสู่ภาวะขาดน้ำ
การป้องกันภาวะขาดน้ำ
- หากต้องเสียเหงื่อมาก เช่น ออกกำลังกายเป็นเวลานาน หรืออยู่ในที่อากาศร้อน ควรดื่มน้ำชดเชยมากๆ ก่อนจะเข้าสู่ภาวะขาดน้ำ ในเหงื่อที่ขับออกมานั้นจะมีแร่ธาตุโซเดียมออกมาด้วย บางครั้งคุณจึงอาจต้องดื่มเครื่องดื่มเกลือแร่บำรุงกำลังเพื่อชดเชยเกลือแร่ส่วนที่เสียไป นอกเหนือจากการดื่มน้ำเปล่าเพียงอย่างเดียว
- หากอาเจียนและท้องเสียรุนแรง เช่น ป่วยอาหารเป็นพิษ ให้ดื่มน้ำผสมเกลือแร่เพื่อชดเชย ในกรณีที่ท้องเสีย คุณจะสูญเสียทั้งน้ำและแร่ธาตุออกมามาก ดังนั้นจึงจำเป็นต้องรับทั้งน้ำและแร่ธาตุเข้าไปทดแทนให้สมดุลกัน ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำเปล่าอย่างเดียวในช่วงแรก เพราะจะทำให้เกลือแร่ในเลือดเจือจางจนเป็นอันตรายได้ และควรรีบดื่มน้ำผสมเกลือแร่ก่อนที่จะเริ่มมีภาวะขาดน้ำ
- หากอยู่ในสถานที่ที่มีอากาศแห้ง ควรดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อรักษาผิวหนัง ผม และเล็บให้มีความชื้น เพื่อป้องกันไม่ให้ผิวหนังแห้งและแตกลอก
