หมอครับพอฉีดวัคซีนพิษสุนัขไปเข็มที่2เข้าไปนี่จะโดนเม็ดเลือดขาวจับกินทันทีหรอครับเพราะว่าจำตั้งแต่เข็มแรกแล้วอะครับ แล้วผมช่วยตัวเองไปตอนฉีดเข็มที่2วันที่7ก่อนที่ผมจะไปฉีดเข็มที่3อะครับเป็นไรมั้ยครับหมอผมกลัวว่าวัคซีนจะไหลไปในอสุจิอะครับจริงไหมครับเพราะในระบบสืบพันมีเลือดอยู่อะครับ เป็นไรมั้ยครับหมอกังวลมากเลยอะครับผมลืมตัว

สวัสดีครับ
หลังฉีดวัคซีนเข้าไปนั้นวัคซีนจะไปอยู่ที่บริเวณใต้ผิวหนังหรือกล้ามเนื้อที่ฉีดวัคซีนเข้าไป และรอให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายมาทำปฏิกิริยากับวัคซีนจนกระทั่งเกิดเป็นภูมิคุ้มกันต่อเชื้อพิษสุนัขบ้าในระยะยาวขึ้นมา

วัคซีนที่ฉีดเข้าไปจะไม่สามารถออกมากับน้ำอสุจิได้ การช่วยตัวเองหรือมีเพศสัมพันธ์หลังฉีดวัคซีนจึงสามารถทำได้ตามปกติครับ

ในกระบวนการสร้างภูมิคุ้มกันเม็ดเลือดขาวมีหน้าที่มาจับกับส่วประกอบในวัคซีนเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันอยู่แล้วครับ หรือพูดอย่างง่ายก็คือเม็ดเลือดขาวต้องมาจับกินส่วนประกอบในวัคซีนเสมอครับ

ถ้าพูดอย่างง่ายก็คือประมาณตามที่กล่าวมาครับ แต่กระบวนการนี้จะเกิดอย่างช้าๆ ใช้เวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์ก่อนจะเสร็จสิ้นกระบวนการครับ

กระบวนการสร้างภูมิคุ้มกันของเม็ดเลือดขาวจะเกิดขึ้นตั้งแต่วันแรกของการฉีดวัคซีน คือ วัคซีนจะเริ่มเข้าไปอยู่ในเม็ดเลือดขาวตั้งแต่แรกแล้ว จึงไม่ต้องกังวลว่าการช่วยตัวเองจะส่งผลกระทบต่อการฉีดวัคซีน เพียงแค่ไปฉีดวัคซีนตามนัดครบทุกครั้งก็จะมั่นใจได้ว่าร่างกายจะมีภูมิคุ้มกันเกิดขึ้นครับ

การมีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อพิษสุนัขบ้าจะเกิดขึ้นได้หลังฉีดวัคซีนไปแล้วอย่างน้อย 3 เข็มครับ ดังนั้นความสำคัญของการเกิดภูมิคุ้มกันจึงอยู่ที่การไปฉีดวัคซีนให้ครบตามนัด

ส่วนเรื่องสุนัขนั้น จะมั่นใจได้ว่าสุนัขไม่อยู่ในระยะที่แพร่เชื้อพิษสุนัขบ้าได้ก็ต่อเมื่อสุนัขไม่มีอาการผิดปกติหรือตายภายใน 10 วันหลังกัดข่วนครับ

ลิมโฟไซต์เป็นเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งซึ่งพบได้ในเลือดครับ และในอสุจิก็อาจมีเม็ดเลือดขาวปนออกมาได้เล็กน้อย ในกรณีที่มีเม็ดเลือกขาวปนออกมาในอสุจิมากเกินไปนั้นจะเป็นการบ่งบอกถึงการอักเสบติดเชื้อของระบบสืบพันธุ์

อย่างไรก็ตามไม่ว่าจะมีเม็ดเลือดขาวออกมาอยู่ในอสุจิหรือไม่ก็ไม่มีความเกี่ยวข้องกับการสร้างภูมิคุ้มกันต่อวัคซีนของร่างกายครับ เนื่องจากในกระบวนการสร้างภูมิคุ้มกันนั้นร่างกายจะใช้วิธีการตรวจจับโมเลกุลที่มีความจำเพาะต่อวัคซีน และสร้างเซล์เม็ดเลือดขาวที่มีหน้าที่ในการจดจำลักษณะของโมเลกุลที่มีความจำเพาะนั้นขึ้น เมื่อมีโมเลกุลหรือเชื้อโรคที่มีลักษณะเหมือนกับโมเลกุลดังกล่าวเข้ามาในร่างกาย ก็จะมีการกระตุ้นให้ร่างกายเร่งสร้างเม็ดเลือดขาวที่จำเพาะต่อการกำจัดเชื้อชนิดนั้นออกมาเพิ่ม เพื่อให้สามารถกำจัดเชื้ออกนอกร่างกายได้อย่างรวดเร็ว กระบวนการนี้จะเกิดขึ้นกับระบบภูมิคุมกันทั้งร่างกาย ทำให้ไม่ว่าจะมีแผลหรือมีเลือดออกมาที่ใดก็จะไม่ส่งผลกระทบต่อการสร้างภูมิคุ้มกันครับ

ลิมโฟไซต์ชนิด B-cell ครับ

เข้าใจถูกต้องแล้วครับ และหลังจากนั้นร่างกายก็จะสร้างเม็ดเลือดขาวที่มีความจำเพาะต่อเชื้อของวัคซีนขึ้นมา เมื่อไหร่ก็ตามที่ร่างกายได้รับเชื้อก่อโรคที่มีลักษณะเหมือนกับวัคซีน ก็จะมีกระบวนการเร่งให้สร้างเม็ดเลือดขาวเหล่านี้ออกมามากขึ้นครับ

ใช่ครับ ภูมิคุ้มกันที่สร้างขึ้นจากเม็ดเลือดขาวคือแอนติบอดีครับ

B-cell และ T-Cell เป็นชนิดของเม็ดเลือดขาวลิมโฟไซต์ที่ทำหน้าที่แตกต่างกันครับ แต่ไม่ใช่ส่วนประกอบของเม็ดเลือดขาว

วัคซีนจะไม่ได้อยู่ทั้งใน B-cell และ T-Cell ครับ

แต่หลังจากได้รับวัคซีนแล้วร่างกายจะมีกระบวนการในการสร้าง B-cell ชนิดที่มีความจำเพาะต่อส่วนประกอบในวัคซีน เรียกว่า Memory B-cell ขึ้นมา ซึ่งเซลล์ชนิดนี้จะถูกเร่งให้มีการสร้างออกมามากขึ้นเมื่อมีเชื้อก่อโรคที่มีลักษณะเหมือนกับวัคซีนเข้ามาในร่างกายครับ

วัคซีนทำหน้าที่เป็นตัวเร่งให้ร่างกายสร้าง Memory B-cell ขึ้นมาเท่านั้นครับ ในท้ายที่สุดวัคซีนก็จะถูกกำจัดออกไปจนหมดจากร่างกายครับ

ในที่นี้ไม่สามารถบอกได้ครับว่าวัคซีนจะโดนทำลายไปทั้งหมดเมื่อไหร่ แต่ถ้าหากคุณได้ฉีดวัคซีนตามนัดจนครบอย่างน้อย 3 เข็ม ร่างกายก็จะเกิดภูมิคุ้มกันต่อพิษสุนัขบ้าขึ้นมาได้ภายใน 14 วันนับจากวันที่ฉีดวัคซีนวันแรกครับ

สรุปคือ
- เมื่อฉีดวัคซีนเข้าไปแล้ววัคซีนจะอยู่ที่บริเวณกล้ามเนื้อหรือใต้ผิวหนังที่เป็นตำแหน่งฉีดวัคซีน
- เม็ดเลือดขาวจะมาจับกับส่วนประกอบของวัคซีนเพื่อไปกระตุ้นให้ร่างกายสร้าง Memory B-cell ขึ้นมา
- Memory B-cell จะเป็นเม็ดเลือดขาวที่ทำหน้าที่กำจัดเชื้อพิษสุนัขบ้าที่เกิดขึ้นในร่างกาย

ไม่ใช่ครับ

วัคซีนนั้นจะอยู่ที่บริเวณกล้ามเนื้อหรือใต้ผิวหนังด้วยตัวของวัคซีนเองอยู่แล้ว และเม็ดเลือดขาวที่เข้ามาก็จะทำหน้าที่ในการกำจัดส่วนประกอบวัคซีนออกไปจนกระทั่งหมดไปจากร่างกายครับ

“พอเม็ดเลือดขาวไปเจอวัคซีนก็จะเข้าไปจับกินอย่างที่หมอบอกใช่มั้ยครับแล้วอย่างจากที่โดนทำลายเสร็จก็จะเริ่มสร้างภูมิใช่มั้ยครับ
แต่ต้องฉีดเข้าไป3เข็มก่อนใช่มั้ยครับ”
ส่วนนี้ถูกต้องครับ

“วัคซีนจะเข้าไปสะสมรวมกันอยู่ในเม็ดเลือดขาวใช่ปะครับ”
ส่วนนี้ไม่ถูกต้องตรงที่วัคซีนจะไม่ได้เข้าไปรวมอยู่ในเม็ดเลือดขาว แต่วัคซีนเป็นเพียงตัวกระตุ้นให้เม็ดเลือดขาวทำงานและสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาเท่านั้นครับ

ตั้งแต่ฉีดวัคซีนวันแรก วัคซีนก็จะเริ่มเจอกับเม็ดเลือดขาวแล้วครับ แล้วหลังจากนั้นวัคซีนจะเป็นตัวกระตุ้นให้เม็ดเลือดขาวสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาในระดับที่สูงขึ้นเรื่อยๆ

ถ้าคุณฉีดวัคซีนครบตามกำหนดทุกเข็ม ก็ไม่ต้องกังวลว่าภูมิคุ้มกันจะไม่ขึ้นครับ

หมอสรุปให้ง่ายๆอย่างนี้นะครับ
“การช่วยตัวเองจะไม่ทำให้วัคซีนออกมาในอสุจิ จึงไม่ต้องกังวลว่าช่วยตัวเองแล้ววัคซีนจะไม่ได้ผลครับ”

ถูกต้องตามนั้นครับ

การที่จะบอกว่าวัคซีนจะเข้าสู่กระแสเลือดนั้นก็ไม่ถูกต้องสักทีเดียวครับ

หลังฉีดวัคซีนไปแล้ววัคซีนจะอยู่ที่บริเวณกล้ามเนื้อหรือใต้ผิวหนังที่เป็นบริเวณที่ฉีดวัคซีน และทำหน้าที่เป็นสารแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกายเพื่อให้เม็ดเลือดขาวเข้ามาจับและเกิดปฏิกิริยาสร้างภูมิคุ้มกันหลังจากนั้น อาจจะมีวัคซีนบางส่วนที่ถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดได้บ้าง แต่ก็ไม่ใช่ทั้งหมดครับ

ใช่ครับ วัคซีนส่วนใหญ่จะอยู่ที่บริเวณที่ฉีดวัคซีนครับ

และวัคซีนก็จะ “ไม่ออกมากับอสุจิ” อย่างที่กังวลด้วยเหตุผลหลายๆอย่างตามที่หมออธิบายไปก่อนหน้านี้ครับ

ตราบใดที่คุณฉีดวัคซีนครบตามที่แพทย์นัด คุณก็จะมีภูมิคุ้มกันและปลอดภัยจากการติดเชื้อพิษสุนัขบ้าครับ จึงไม่ควรต้องกังวลถ้าหากได้ฉีดวัคซีนครบทุกเข็มครับ

ไม่ใช่ครับ

สาเหตุที่ทำให้วัคซีนไม่ออกมาในอสุจินั้นเป็นเพราะน้ำอสุจินั้นถูกผลิตมาจากเซลล์ภายในอัณฑะ ซึ่งเป็นคนละตำแหน่งกับตำแหน่งที่ฉีดวัคซีนครับ การผลิตอสุจิและการฉีดวัคซีนจึงไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกัน

ในตอนนี้สิ่งที่คุณทำ คือ คุณกำลังพยายามเชื่อมโยงเรื่อง 2 เรื่องที่ไม่เกี่ยวข้องกันมาเป็นเรื่องเดียวกันครับ

น้ำอสุจิถูกสร้างมาจากเซลล์ต้นกำเนิดอสุจิภายในอัณฑะมารวมกับน้ำหล่อลื่นและส่วนประกอบอื่นๆที่ถูกผลิตมาจากส่วนประกอบภายในระบบสืบพันธุ์เพศชายครับ

ส่วนแอนติบอดีนั้นจะถูกผลิตและเก็บไว้ภายในเม็ดเลือดขาวชนิดที่เป็น Memory B-cell ครับ ซึ่งกระบวนนี้จะเกิดอย่างค่อยเป็นค่อยไปตั้งแต่เริ่มฉีดวัคซีนเข็มแรก จนกระทั่งผลิตแอนติบอดีออกมาในปริมาณมากได้ในเวลาประมาณ 14 วันครับ

ไม่ใช่ครับ

หลังจากฉีดวัคซีนเข้าไปแล้ว เม็ดเลือดขาวจะมาทำปฏิกิริยากับวัคซีนเพื่อกระตุ้นให้ร่างกายสร้าง Memory B-cell ที่ผลิตแอนติบอดีที่จำเพาะต่อเชื้อพิษสุนัขบ้าขึ้นมา ซึ่งต้องใช้เวลาประมาณ 14 วันจึงจะทำให้ร่างกายผลิต Memory B-cell ออกมาได้มากพอที่จะป้องกันการติดเชื้อพิษสุนัขบ้าได้ครับ

เมื่อไหร่ก็ตามที่มีเชื้อพิษสุนัขบ้าเข้ามาในร่างกาย Memory B-cell นี้ก็จะทำหน้าที่สร้างแอนติบอดีออกมากำจัดเชื้อ ซึ่งการปล่อยแอนติบอดีนี้ก็อาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ก่อน 14 วันในขณะที่ยังมี Memory B-cell ในปริมาณน้อยๆอยู่ครับ

วัคซีนทุกเข็มมีหน้าที่กระตุ้นให้เม็ดเลือดขาวสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาเหมือนกันทั้งหมด และกระบวนการนี้ก็จะเริ่มเกิดอย่างค่อยเป็นค่อยไปตั้งแต่วันที่ฉีดวัคซีนเหมือนกันในวัคซีนทุกๆเข็มที่ฉีด ไม่ว่าจะเป็นเข็มที่ 1 2 หรือ 3 ครับ

เพียงแต่เมื่อร่างกายเริ่มสร้างภูมิคุ้มกันออกมาได้มากขึ้น ปฏิกิริยาต่อวัคซีนก็จะยิ่งเร็วขึ้น และกระตุ้นให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันที่สูงขึ้นเรื่อยๆในวัคซีนเข็มหลังๆครับ

ร่างกายจะเริ่มสร้างแอนติบอดีตั้งแต่ฉีดวัคซีนเข็มแรกครับ แต่แอนติบอดีนั้นจะไม่มีปริมาณมากพอ และจะไม่สามารถอยู่ในร่างกายได้นาน จึงต้องมีการฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 และ 3 เพื่อให้ร่างกายมีแอนติบอดีที่สูงและอยู่ได้นานครับ

การที่จะทำให้ร่างกายมีแอนติบอดีต่อเชื้อพิษสุนัขบ้าในระดับที่สูงและอยู่ได้นานพอนั้นต้องได้รับการฉีดวัคซีนอย่างน้อย 3 เข็มครับ

หมอรบกวนขอข้อมูลการรักษาในปัจจุบันของคุณโดยละเอียดเพื่อป้องกันการสับสนก่อนนะครับ
- ปัจจุบันนี้คุณได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าไปกี่เข็มแล้ว
- ที่ผ่านมาฉีดวัคซีนสม่ำเสมอตามที่แพทย์นัดหรือไม่
- มีการถูกสัตว์กัดหรือข่วนซ้ำหลังเริ่มฉีดวัคซีนหรือไม่ และเกิดเหตุการณ์ดังกล่าวเมื่อไหร่

ถ้าหากฉีดวัคซีนมาครบ 5 เข็มแล้วก็จะถือว่ามีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อพิษสุนัขบ้าแล้วครับ ในกรณีที่ถูกสัตว์กัดซ้ำหลังฉีดวัคซีนครบไปแล้ว ในปัจจุบันจะมีแนวทางการฉีดวัคซีนขององค์การอนามัยโลกที่แนะนำว่าถ้าหากถูกสัตว์กัดซ้ำภายใน 3 เดือนหลังฉีดวัคซีน จะไม่มีความจำเป็นต้องฉีดวัคซีนซ้ำ จึงพอจะตีความได้ว่าภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าครบแล้วจะอยู่ในระดับสูงได้นาน 3 เดือนครับ

อย่างไรก็ตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลกนี้ยังไม่ได้ถูกประกาศใช้อย่างเป็นทางการในประเทศไทยครับ คำแนะนำการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าของประเทศไทยในปัจจุบันจะยึดตามคำแนะนำของสถานเสาวภาสภากาชาดไทย พ.ศ.2559 ซึ่งแนะนำว่า
- ถ้าหากถูกสัตว์กัด/ข่วนซ้ำภายใน 6 เดือนหลังฉีดวัคซีน จะต้องฉีดวัคซีนเพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกัน 1 เข็ม
- ถ้าหากถูกสัตว์กัด/ข่วนซ้ำหลังฉีดวัคซีนเกิน 6 เดือนแล้ว จะต้องฉีดวัคซีนเพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกัน 2 เข็ม

ในกรณีนี้หมอจึงแนะนำให้ปฏิบัติตามคำแนะนำการฉีดวัคซีนของประเทศไทยไปก่อน คือ ควรไปโรงพยาบาลเพื่อฉีดวัคซีนกระตุ้น 1 เข็มให้เร็วที่สุดครับ ยกเว้นว่าสัตว์ที่กัดนั้น
- เป็นสัตว์ที่ถูกเลี้ยงในบ้านตลอดเวลา
- สัตว์ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าติดต่อกันมาแล้วอย่างน้อย 2 ปี และครั้งสุดท้ายยังไม่เกิน 1 ปี
- สัตว์กัด/ข่วนโดยมีเหตุผลอันสมควร
- สามารถสังเกตอาการสัตว์ได้ 10 วัน
หากสัตว์ตัวดังกล่าวมีคุณสมบัติครบทุกข้อข้างต้นก็สามารถสังเกตอาการสัตว์ไปก่อนได้ ถ้าหากสัตว์มีอาการเป็นปกติดีหรือไม่ตายภายใน 10 วันก็ไม่จำเป็นต้องฉีดวัคซีนเพราะถือว่าสัตว์ไม่ได้อยู่ในระยะที่แพร่เชื้อพิษสุนัขบ้าได้ครับ แต่ถ้าสัตว์มีอาการผิดปกติหรือตายภายใน 10 วันก็ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อฉีดวัคซีนในทันที พร้อมกับนำสัตว์ตัวนั้นไปตรวจด้วยครับ

ใช่ครับ กระบวนการผลิตภูมิคุ้มกันของร่างกายนั้นจะเริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่ฉีดวัคซีนเข็มแรก แต่วัคซีนเข็มต่อๆมาจะเป็นตัวช่วยให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายสูงขึ้น และอยู่ได้นานขึ้นครับ

IgG ครับ