สวัสดีค่ะคุณหมอ อยากสอบถามการกินยาคุมหลังมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่มีประจำเดือน มีเพศสัมพันธ์ในวันที่มีประจำเดือนเป็นวันที่ 3 แล้วถุงยางแตก เลยกินยาคุมประเภทฮอร์โมนรวมในวันที่มีประจำเดือนวันที่ 4 (8 พ.ค.) อยากสอบถามว่า 1. ยาคุมสามารถออกฤทธิ์คุมได้เลยมั้ยคะ เพราะกินภายในวันที่ 1-5 ของประจำเดือน 2. โอกาสที่จะตั้งครรภ์มีมากน้อยแค่ไหนคะ 3. อสุจิมีอายุอยู่ในช่องคลอดได้นานแค่ไหนคะ ในกรณีนี้ ดิฉันกลัวว่าอสุจิจะอยู่จนถึงตอนไข่ตกรอบต่อไป

1. การใช้ยาคุมแผงแรก หากรับประทานภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้เลยค่ะ

2. ผลดังกล่าวไม่ได้ป้องกันย้อนหลัง แต่เนื่องจากวันที่มีเพศสัมพันธ์เป็นช่วงเวลาที่มีความเสี่ยงน้อยมากที่จะมีไข่ตก และเยื่อบุมดลูกกำลังหลุดลอกอยู่จึงไม่พร้อมสำหรับการฝังตัวของตัวอ่อน (หากสมมติว่ามีไข่ตกและมีอสุจิเข้าไปผสมกับไข่ได้) จึงมีโอกาสน้อยมากที่จะมีการตั้งครรภ์ค่ะ (ไม่สามารถยืนยันได้ว่าจะไม่ตั้งครรภ์ 100% เพราะไม่มีวิธีคุมกำเนิดใดที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100% นะคะ แต่ในกรณีนี้มีความเสี่ยงน้อยมากจนไม่น่ากังวลค่ะ ต่อให้จะไม่รับประทานยาคุมใด ๆ เลยก็ตาม)

3. อสุจิอาจตกค้างอยู่ในร่างกายได้หลายวัน แต่มีช่วงเวลาที่แข็งแรงพร้อมที่จะผสมกับไข่ประมาณ 24 - 48 ชั่วโมงค่ะ ดังนั้น จึงถือว่ามีความเสี่ยงน้อยที่จะอยู่ถึงเวลาที่มีไข่ตกนะคะ และเมื่อรับประทานยาคุมรายเดือน ซึ่งมีกลไกหลักคือยับยั้งไข่ตก หากใช้ยาได้ถูกต้อง ตรงเวลาสม่ำเสมอ จะป้องกันไข่ตกได้ใกล้เคียง 100% ค่ะ

4. การมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่มีประจำเดือน มีโอกาสติดเชื้อในช่องคลอดและอุ้งเชิงกรานได้สูงนะคะ แม้จะสวมถุงยางอนามัยก็ตาม เพราะอาจเป็นเชื้อท้องถิ่นที่อยู่ภายในร่างกายเราเองก็ได้ ดังนั้น ต่อไปควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่มีประจำเดือนนะคะ

5. หากใช้ยาคุมชนิด 21 เม็ด หมดแผงแล้วให้เว้นว่าง 7 วัน ประจำเดือนจะมาในช่วงนั้นค่ะ เมื่อครบ 7 วันที่เว้นว่างก็ให้ต่อแผงใหม่ได้เลย หรือหากใช้ยาคุมชนิด 28 เม็ด หมดแผงแล้วให้ต่อแผงใหม่ในวันถัดมา เมื่อทำได้ดังนี้ จะมีผลคุมกำเนิดได้ต่อเนื่องกันค่ะ