สวัสดีค้ะ  คุณหมอ   สอบถามเรื่องประจำเดือน ต้องบอกก่อนนะคะว่าส่วนตัวฝังยาคุมกำเนิดค่ะ ตั้งแต่หลังคลอดก็ไม่เป็นประจำเดือนเลยค่ะ เพิ่งจะมาเป็นตอนลูกได้ 1 ปี แต่มาแค่นิดเดียวเองค่ะ เป็นแค่ 4 วัน แล้วก็หายเลยค่ะ  (ตอนยังไม่ท้องประจำเดือนมามากน้ะค้ะ) ตอนนี้ลูกได้ 1 ปี 6 เดือน ประจำเดือนมาอีก 3-4 วันแล้วค่ะ แต่มาน้อยมากวันนึงไม่ถึงครึ่งแผ่นเลยค่ะ เลยอยากรู้ว่าผิดปกติมั๊ยค้ะเมื่อไหร่ประจำเดือนจะมาเหมืือนเมื่อก่อน. 

การที่ประจำเดือนมาน้อย หรือไม่มานั้นอาจเป็นผลมาจากยาฝังคุมกำเนิดได้ค่ะ ซึ่งถือว่าเป็นภาวะปกติโดยเฉพาะในช่วงปีแรกของการฝังอาจทำให้ประจำเดือนไม่มาเลยแต่หลังจากนั้นประจำเดือนก็จะเริ่มมานะคะ ให้สังเกตอาการต่อสักระยะนะคะ หากหลังจากนี้พบว่าประจำเดือนขาดไป มีอารมณ์แปรปรวน ซึมเศร้า เจ็บตึงเต้านม ปวดหัว คลื่นไส้ หรือ มีสิวมาก แบบนี้ควรปรึกษาแพทย์หาวิธีแก้ไขนะคะ

ขอแก้ไขข้อมูลบางอย่างที่คลาดเคลื่อนนะคะ

ประจำเดือนไม่ปกติ, เลือดกะปริบกะปรอย และภาวะขาดประจำเดือน พบได้ในผู้ที่ใช้ยาฝังคุมกำเนิดค่ะ เช่นเดียวกับผู้ที่ฉีดยาคุมชนิด 3 เดือน และผู้ที่ใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดสูตรหญิงให้นมบุตร เนื่องจากเป็นผลข้างเคียงจากยา จึงมีโอกาสที่จะเกิดขึ้นตลอดช่วงที่ใช้ยาดังกล่าว (ไม่ใช่ว่าพบในปีแรกถือว่าปกติแล้วพบหลังจากนั้นถือว่าผิดปกติอย่างที่กล่าวในความเห็นแรกนะคะ)

ระยะเวลาที่จะเริ่มพบภาวะขาดประจำเดือนในแต่ละคนอาจต่างกันไป แต่มีแนวโน้มว่ายิ่งใช้ไปนาน ๆ ก็จะพบได้มากขึ้น ดังนั้น เมื่อมีภาวะขาดประจำเดือนแล้วก็น่าจะมีไปเรื่อย ๆ ค่ะ ตราบเท่าที่ยังใช้ยาอยู่ เพียงแต่ในบางเดือนอาจเกิดเลือดกะปริบกะปรอยบ้าง ซึ่งทำให้เข้าใจผิดว่าเป็นประจำเดือน หรืออาจพบในลักษณะของประจำเดือนไม่ปกติ/ไม่สม่ำเสมอก็ได้

ภาวะขาดประจำเดือนที่เกิดจากฮอร์โมนคุมกำเนิด ไม่มีอันตรายค่ะ ไม่ใช่เรื่องผิดปกติ จึงไม่จำเป็นต้องรักษา (ความเชื่อที่ว่าหากไม่มีประจำเดือนก็เท่ากับอั้นเลือดเสียไว้ในตัวเป็นความเข้าใจที่ผิดนะคะ) แต่หากต้องการปรับให้มีประจำเดือนมาบ้าง สูตินรีแพทย์อาจพิจารณาให้ฮอร์โมนชนิดอื่นมาใช้เพิ่มค่ะ อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาผ่านไปก็จะกลับมาสู่ภาวะขาดประจำเดือนเหมือนเดิม เพราะเป็นผลจากยาฝังคุมกำเนิดที่ใช้อยู่นั่นเอง

ยาฝังคุมกำเนิดเป็นวิธีคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในปัจจุบันค่ะ แต่มีผลข้างเคียงเด่นในเรื่องภาวะขาดประจำเดือน เช่นเดียวกับยาคุมฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยวชนิดอื่น ๆ ซึ่งไม่ได้มีอันตรายอะไร ไม่จำเป็นต้องรักษา อย่างไรก็ตาม หากทนผลข้างเคียงดังกล่าวไม่ได้ ก็ต้องเลือกใช้วิธีคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นแทน เช่น ใช้ฮอร์โมนคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม ซึ่งจะทำให้มีประจำเดือนมาตามรอบทุกเดือนค่ะ