สวัสดีค่ะ อยากทราบว่า ฝังเข็มยาคุมอยู่ค่ะ ครบ5ปีแล้วแต่ยังไม่ได้ไปเอาเข็มออกเพราะหมอบอกว่า ให้ประจำเดือนมาก่อนค่อยเอาออก แต่เดือนกว่าแล้ว ประจำเดือนยังไม่มาเลยค่ะ ถ้าจะกินยาคุมทับไปได้ไหมคะ ยี่ห้อยาคุม เฮเลน ค่ะ

1. กำหนดถอดยาคุมคือเมื่อไหร่คะ (ที่คุณไม่ได้ไปตามนัด)
2. นับจากวันที่ครบกำหนดถอดยาคุม มาจนถึงปัจจุบัน มีเพศสัมพันธ์มั้ยคะ ป้องกันอย่างไร
3. ถ้าถอดยาฝังคุมกำเนิดได้ ต้องการฝังยาคุมหลอดใหม่ต่อเลย หรือต้องการคุมกำเนิดด้วยวิธีใดคะ
4. ประจำเดือนมาครั้งล่าสุดเมื่อไหร่คะ
5. คำแนะนำที่ให้รอประจำเดือนมาก่อน ฟังมาจากสูตินรีแพทย์หรือเปล่าคะ ปรึกษาคุณหมอเมื่อไหร่คะ
6. ขอทราบน้ำหนักตัวด้วยนะคะ

ขอบคุณสำหรับรายละเอียดเพิ่มเติมค่ะ

การถอดยาฝังคุมกำเนิด สามารถถอดออกได้เลยโดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อนนะคะ จึงไม่แน่ใจว่าผู้ถามสับสนกับการถอดห่วงอนามัยที่แนะนำให้ถอดในช่วงที่มีประจำเดือนหรือเปล่า

หากยังไม่เกินกำหนดของระยะเวลาที่แนะนำให้ใช้ เมื่อถอดยาคุมแล้วใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดต่อเลย ก็จะถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องค่ะ หรือจะเริ่มรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดก่อนไปถอดยาฝังคุมกำเนิดออกประมาณ 1 สัปดาห์ก็ได้เช่นกัน แต่ไม่แนะนำให้รับประทานล่วงหน้านานมาก เนื่องจากจะได้รับผลข้างเคียงจากยามากกว่าปกติ เพราะมีทั้งผลข้างเคียงจากยาคุมชนิดฝัง และยาคุมชนิดเม็ด

แต่ในกรณีของผู้ถาม เมื่อเกินกำหนดถอดยาฝังคุมกำเนิดออกแล้ว แม้ว่าอาจยังมีการปลดปล่อยตัวยาออกมาจากหลอดยา (ถ้ายังมียาเหลืออยู่) แต่ก็อาจลดลงจนทำให้ไม่มีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดตามที่คาดไว้แล้ว และนั่นหมายถึงมีความเสี่ยงสูงขึ้นที่จะตั้งครรภ์ค่ะ โดยเฉพาะถ้าใช้ถุงยางไม่ถูกต้อง หรือมีการรั่วซึมหรือฉีกขาด

โดยปกติแล้ว เมื่อถอดยาฝังคุมกำเนิดออก จะมีไข่ตกได้เร็วมากนะคะ และถ้าไม่มีการตั้งครรภ์ ก็จะมีประจำเดือนมาภายใน 1 เดือนหลังจากถอดยาคุมออก หรืออาจคลาดเคลื่อนเล็กน้อยค่ะ แต่ถ้ายังไม่ถอดยาฝังคุมกำเนิดออก ก็จะมีปัญหาประจำเดือนมาไม่ปกติได้ ซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากยาที่ยังมีเหลืออยู่นั่นเอง
..
..
..
มีคำแนะนำดังนี้นะคะ

1. ทางเลือกที่ดีที่สุด : รีบไปพบสูตินรีแพทย์เพื่อถอดยาฝังคุมกำเนิดออก ไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อนค่ะ เมื่อถอดออกแล้วก็รอให้ประจำเดือนมา (น่าจะไม่เกิน 1 เดือนหลังถอดยาคุม หรือคลาดเคลื่อนเล็กน้อย) จึงค่อยเริ่มรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดแผงแรก ภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ซึ่งจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้เลยหลังรับประทานค่ะ แต่ระหว่างที่ยังไม่ได้เริ่มรับประทานยาคุมก็ใช้ถุงยางทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ไปก่อนนะคะ

...วิธีนี้จะมั่นใจได้แน่นอนว่าไม่ได้มีการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดในขณะที่ตั้งครรภ์อยู่ค่ะ แต่มีข้อเสียที่ต้องรออีกประมาณ 1 เดือน (หรือจนกว่าจะมีประจำเดือนมาและเริ่มใช้ยาคุมภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน) จึงจะมีผลคุมกำเนิดได้

2. ทางเลือกอื่นทำได้ แต่ไม่ดีเท่าวิธีแรก : เริ่มใช้ยาคุมเฮเลนได้เลย และรีบไปถอดยาฝังคุมกำเนิดออกโดยเร็วค่ะ แต่ใน 7 วันแรกของการรับประทานยาคุมจะต้องงดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยไปก่อนนะคะ

วิธีนี้อาจมีความเสี่ยงที่จะมีการตั้งครรภ์ก่อนที่จะมีผลคุมกำเนิดจากยาคุมเฮเลนค่ะ ซึ่งถ้ามีการตั้งครรภ์ไปแล้ว ต่อให้รับประทานยาคุมต่อก็ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงอะไรได้ การตั้งครรภ์นั้นจะยังคงอยู่เหมือนเดิม

และระหว่างที่รับประทานยาคุมเฮเลนอยู่ จะไม่มีประจำเดือนนะคะ จึงต้องดูว่าเมื่อรับประทานหมดและต้องเว้นว่าง 7 วันก่อนเริ่มแผงใหม่ จะมีประจำเดือนมาหรือไม่ (น่าจะมาหลังใช้ยาหมดแผงไปแล้ว 2 - 3 วันค่ะ) ถ้าเว้นว่างจนครบ 7 วันแล้วยังไม่มีประจำเดือนมา ก็ต้องตรวจการตั้งครรภ์ทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอน ของวันที่จะต้องต่อยาคุมแผงใหม่นะคะ

ข้อเสียของวิธีที่ 2 ก็คือ...

- ไม่มั่นใจว่าจะมีการตั้งครรภ์ก่อนที่ยาคุมเฮเลนจะมีผลคุมกำเนิดหรือไม่ แม้ว่าถ้าใช้ถุงยางได้ถูกต้องและไม่รั่วซึม ก็จะมีโอกาสน้อยที่จะตั้งครรภ์ แต่ก็ไม่แน่นอน 100% อยู่ดีนะคะ ดังนั้น หากที่ผ่านมาไม่มีเพศสัมพันธ์ติดต่อกันมาอย่างน้อย 14 วัน แนะนำให้ตรวจการตั้งครรภ์ทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอนก่อนจะเริ่มใช้ยาคุมเฮเลน ก็จะช่วยเพิ่มความมั่นใจให้มากขึ้นค่ะ

- ต้องรอให้ใช้ยาคุมติดต่อกันครบ 7 วันก่อน จึงจะมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ เนื่องจากเกินกำหนดถอดยาฝังคุมกำเนิดออกแล้ว จึงถือว่าไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง และการที่ไม่ได้เริ่มใช้ยาคุมแผงแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน อาจยับยั้งไข่ที่กำลังจะตกไม่ทัน จึงต้องงดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางร่วมด้วยใน 7 วันแรกของการรับประทานยาคุมแผงนี้ค่ะ

- อาจได้รับผลข้างเคียงจากยามากกว่าที่ควรจะเป็น นั่นคือ ถ้ายังมียาเหลืออยู่ในหลอดยาฝังคุมกำเนิด การใช้ร่วมกับการรับประทานยาคุม ทำให้ได้รับผลข้างเคียงจากทั้งสองทางนะคะ ดังนั้น ต้องรีบไปถอดยาฝังคุมกำเนิดออกโดยเร็วค่ะ เพื่อลดการได้รับฮอร์โมนซ้ำซ้อนเกินจำเป็น

เนื่องจากคำแนะนำค่อนข้างยาว อ่านแล้วอาจสับสน จึงขอสรุปแบบสั้น ๆ ดังนี้นะคะ

1. ไปพบสูตินรีแพทย์เพื่อถอดยาฝังคุมกำเนิดออกได้เลยค่ะ ไม่จำเป็นจะต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน

2. จากนั้นคุมกำเนิดด้วยถุงยางไปจนกว่าจะมีประจำเดือนมา (น่าจะภายใน 1 เดือนหลังถอดยาคุมออก)

3. เมื่อประจำเดือนมาแล้ว ให้เริ่มรับประทานยาคุมเฮเลนภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ซึ่งจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้เลยหลังรับประทานค่ะ

แนะนำให้พิจารณาตามนี้ค่ะ

1. ถ้านับจากวันที่ 17 กันยายน มาจนถึงปัจจุบัน ไม่ได้มีเพศสัมพันธ์เลย

สามารถเริ่มใช้ยาคุมแผงแรกได้ค่ะ แต่ให้งดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางทุกครั้งที่จะมีเพศสัมพันธ์ ใน 7 วันแรกของการรับประทานยาคุมแบบ 21 เม็ดนะคะ

อย่างไรก็ตาม การใช้วิธีนี้ จะทำให้ประจำเดือนในเดือนนี้เลื่อนช้าออกไปค่ะ เพราะในช่วงที่รับประทานยาคุมจะไม่มีประจำเดือนมานะคะ ต้องรอให้ใช้หมดแผงก่อน 2 - 3 วันจึงจะมีประจำเดือนมาค่ะถ้าไม่มีการตั้งครรภ์

2. ถ้านับจากวันที่ 17 กันยายน มาจนถึงปัจจุบัน มีเพศสัมพันธ์ไปแล้ว

ถือว่ามีความเสี่ยงจะตั้งครรภ์ค่ะ จึงยังไม่แนะนำให้ใช้ยาคุมรายเดือน แต่ควรรอให้ประจำเดือนมารอบหน้าจึงค่อยเริ่มใช้ภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือนนะคะ (ถ้าใช้ทัน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน จะมีผลคุมกำเนิดได้เลยหลังรับประทานค่ะ)

และถ้ามีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ใช้ถุงยาง หรือใช้ แต่ถุงยางรั่วซึมหรือฉีกขาด หากยังไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ ก็ให้รีบรับประทานยาคุมฉุกเฉินโดยเร็วค่ะ ยิ่งเร็วยิ่งดี อย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์นะคะ

แต่ยาคุมฉุกเฉินมีประสิทธิภาพไม่สูงมาก ผู้ใช้ยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้ 15 - 25% ดังนั้น หากใช้แล้วก็ต้องรอดูว่าจะมีประจำเดือนมาตามรอบปกติหรือไม่ ถ้าไม่มีก็ควรตรวจการตั้งครรภ์ด้วยชุดทดสอบทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอน ห่างจากวันที่มีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดอย่างน้อย 14 วันค่ะ