ขอปรึกษาเกี่ยวกับโรคซึมเศร้าหน่อยครับ ผมรู้ว่าตัวเองเป็นโรคนี้ได้เกือบๆ 6 ปีแล้ว ตอนที่เริ่มเป็นเกิดจากการย้ายที่เรียนและเครียดเพราะทนกับสภาพสังคมที่เปลี่ยนไป รวมถึงเรื่องที่บ้านและจากเรื่องอื่นๆอีก ตอนนี้เรียนจบแล้ว ผมพยายามปรึกษาให้คนทางบ้านพาไปพบจิตแพทย์อยู่หลายครั้ง รวมถึงครั้งล่าสุดที่ผ่านมาก็ไม่สำเร็จครับ ทางบ้านไม่เข้าใจเรื่องโรคๆนี้เลย อยากทราบขั้นตอนการรักษาโรคซึมเศร้าเบื้องต้นว่าจะควบคุมปัจจัยอื่นที่นอกเหนือการควบคุมเช่นสภาพแวดล้อม หรือสังคมรอบตัวได้อย่างไร ผมสามารถควบคุมไม่ให้ตัวเองคิดฟุ้งซ่านได้ระดับนึง แต่ไม่สามารถรับมือเมื่อเกิดภาวะความเครียดมากๆ หนักสุดก็จะหายใจไม่ทันหรืออยากจะอาเจียนเลย และมีข้อแนะนำอะไรให้ผมสามารถพูดคุยกับคนทางบ้านให้พวกเค้าสามารถเข้าใจได้ว่าผมกำลังเผชิญกับอะไรอยู่ได้บ้างครับ อีกอย่างนึง ในอีก 2 เดือนผมจะเข้าเป็นทหาร ผมมีความกังวลว่าโรคนี้มันจะส่งผลกับตัวผมในช่วงระยะเวลาฝึก จึงอยากทราบวิธีการรับมือกับโรคนี้จริงๆครับ เผื่อผมไม่สามารถไปพบกับคุณหมอได้จริงๆ

โรคซึมเศร้านั้นเกิดจากการทำงานของสารเคมีในสมองที่ผิดปกติไป ทำให้เกิดอารมณ์เศร้าขึ้นมาโดยไม่มีสาเหตุและควบคุมอารมณ์เศร้าได้ยากครับ ส่วนสิ่งแวดล้อมนั้นเป็นปัจจัยเสริมให้เกิดอาการเพียงเล็กน้อยเท่านั้น
การรักษาโรคซึมเศร้านั้นจะต้องอาศัยการรับประทานยาเพิ่มปรับสมดุลของสารเคมีในสมองเป็นหลัก ร่วมกับการปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมอีกเล็กน้อยครับ
การปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมต้องเริ่มจากการลองสำรวจตัวเองดูว่ามีปัจจัยใดบ้างที่มีผลต่ออารมณ์เศร้าและพยายามหลีกเลี่ยงปัจจัยนั้นเท่าที่ทำได้ นอกจากนี้อาจใช้เทคนิคเพื่อผ่อนคลายตัวเองโดยการสูดลมหายใจเข้าออกลึกๆช้าๆก็สามารถทำได้เช่นกัน

ในเบื้องต้นแนะนำให้ลองทำแบบทดสอบ 9Q ตามลิงค์นี้ดูครับ
https://www.dmh.go.th/test/download/files/2Q%209Q%208Q%20(1).pdf
ถ้าทำแล้วได้คะแนนตั้งแต่ 7 คะแนนขึ้นไปก็ถือว่ามีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้ สามารถนำผลการทำแบบทดสอบไปประกอบการพูดคุยกับผู้ปกครองได้ครับ

ส่วนประเด็นที่น่าจะสามารถใช้พูดคุยกับผู้ปกครองได้มีดังนี้ครับ
- พยายามอธิบายให้ท่านเข้าใจว่าโรคซึมเศร้านั้นเกิดจากการทำงานของสารเคมีในสมองที่ผิดปกติ อาการดังกล่าวนั้นเกิดขึ้นโดยผู้ที่เป็นโรคไม่ได้ตั้งใจ และไม่อยากให้เป็น การรักษาโรคซึมเศร้านั้นจำเป็นต้องได้รับยามาเพื่อปรับการทำงานของสารเคมีในสมอง การรักษาจึงจะได้ผลดี
- สาเหตุที่บางคนไม่ต้องการให้คนในครอบครัวไปพบจิตแพทย์นั้นเพราะมีความเข้าใจผิดที่ว่าการผู้ป่วยที่ไปพบจิตแพทย์นั้นจะต้องเป็นบ้าหรือโรคจิตเท่านั้น ในกรณีนี้ควรอธิบายให้ผู้ปกครองเข้าใจว่าจิตแพทย์นั้นไม่ได้ดูแลผู้ป่วยที่เป็นบ้าเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังดูแลผู้ป่วยที่เป็นโรคซึมเศร้า วิตกกังวล ย้ำคิดย้ำทำ มีปัญหาในการปรับตัว โรคกลัวสิ่งต่างๆ ดูแลสภาวะทางจิตใจหลังประสบกับเหตุการณ์ที่รุนแรง บำบัดผู้ใช้ยาเสพติด ฯลฯ การดูแลคนที่เป็นบ้าหรือผู้ป่วยโรคจิตถือเป็นงานส่วนน้อยเท่านั้นครับ

ถ้าอธิบายแล้วผู้ปกครองยังไม่เข้าใจ ก็สามารถไปพบจิตแพทย์ด้วยตนเองโดยไม่ต้องมีผู้ปกครองไปด้วยได้ครับ

ถ้าที่บ้านยังไม่ค่อยเข้าใจเกี่ยวกับอาการของโรคก็แนะนำให้ลองไปพบแพทย์ด้วยตัวเองดูครับ และแนะนำว่าควรไปพบแพทย์ก่อนที่จะเริ่มเกณฑ์ทหาร เพราะหลังจากเกณฑ์ทหารจะเกิดการเปลี่ยนแปลงในชีวิตอีกหลายอย่างทำให้อาจเกิดอารมณ์เศร้ากำเริบขึ้นมาได้ง่ายครับ

ส่วนเรื่องค่าใช้จ่ายนั้นไม่เป็นปัญหาครับ ในปัจจุบันคนไทยทุกคนได้รับสิทธิขั้นพื้นฐานในการรักษาพยาบาลฟรีรวมถึงในส่วนของโรคทางจิตเวชด้วย หมอแนะนำว่าให้ไปพบแพทย์ในโรงพยาบาลที่ตรงตามสิทธิการรักษาบัตรทองครับเพราะจะรักษาได้ฟรีหรือถ้ามีค่าใช้จ่ายส่วนเกินก็จะมีเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

การพูดคุยกับจิตแพทย์นั้นสามารถเล่าได้ทุกเรื่องครับ ไม่ต้องเป็นกังวลว่าเรื่องที่เล่าออกไปจะส่งผลให้คนในครอบครัวเครียดหรือมีปัญหามากขึ้น เพราะข้อมูลทุกอย่างที่คุณเล่าออกมาจะถูกเก็บไว้เป็นความลับระหว่างคุณกับแพทย์เท่านั้นตามหลักของจรรณยาบรรณแพทย์อยู่แล้ว ข้อดีของการที่เล่าที่มาที่ไปของตัวคุณอย่างละเอียดนั้นจะทำให้แพทย์เข้าใจตัวคุณ และให้คำแนะนำในการฝึกความคิด การปฏิบัติตัว แนะนำการแก้ไขปัญหาได้ดียิ่งขึ้นครับ

ในกรณีที่ตรวจแล้วเป็นโรคซึมเศร้าจริง คุณหมอสามารถออกใบรับรองแพทย์โดยระบุว่าเป็นโรคซึมเศร้าให้ได้ครับ นอกจากนี้ถ้าสามารถพาคุณแม่ไปด้วยได้หมอก็อาจช่วยอธิบายให้คุณแม่เข้าใจตัวโรคมากขึ้นได้เช่นกัน

ยังไงก็ลองไปพบแพทย์ดูนะครับ หมอเป็นกำลังใจให้

การที่มีความรู้สึกเบื่อไม่อยากทำอะไร นอนไม่หลับ เบื่ออาหารติดต่อกันเป็นเวลานานนั้นเป็นอาการที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคซึมเศร้าได้ครับ

อาการของโรคซึมเศร้านั้นจะประกอบด้วยการมีอารมณ์เศร้าหดหู่หรือเบื่อหน่ายไม่อยากทำอะไรต่อเนื่องกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ร่วมกับมีอาการ
- นอนไม่หลับหรืออยากนอนมากขึ้น
- เบื่ออาหารหรืออยากอาหารมากขึ้น
- อ่อนเพลียไม่มีแรง
- ไม่มีสมาธิ ความคิด ความจำแย่ลง
- คิดช้าทำช้าลงหรือกระสับกระส่ายมากขึ้น
- มีความคิดในแง่ลบ คิดโทษตัวเองบ่อยๆ หรือเห็นคุณค่าในตนเองลดลง
- เคยคิดหรือลงมือทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตาย
ถ้าหากมีอาการในลักษณะนี้หลายๆข้อ ร่วมกับอาการที่เป็นส่งผลรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน การเรียน การทำงาน หรือความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ก็จะมีโอกาสที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้นครับ

ในเบื้องต้นนั้นอาจลองทำแบบทดสอบตามลิงค์นี้เพื่อประเมินความเสี่ยงในการเป็นโรคซึมเศร้าด้วยตนเองก่อนได้ครับ

http://www.prdmh.com/แบบประเมินโรคซึมเศร้า-9-คำถาม-9q.html

ถ้าหากทำได้ตั้งแต่ 7 คะแนนขึ้นไปก็มีโอกาสที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้น

หมอแนะนำว่าในกรณีนี้ควรลองไปพบจิตแพทย์เพื่อตรวจประเมินอาการเพิ่มเติมดูก่อน เพื่อที่จะได้ให้การรักษาต่อไปได้อย่างเหมาะสมครับ

จากอาการข้างต้นนั้นมีอาการหลายๆอย่างที่ทำให้สงสัยว่าอาจเป็นโรคซึมเศร้าได้ เช่น การมีอารมณ์เศร้า จิตตก อยากอยู่คนเดียว ไม่อยากทำอะไร มีการทำร้ายตัวเอง ซึ่งการที่ทำแบบทดสอบเพื่อคัดกรองโรคซึมเศร้าแล้วตกอยู่ในกลุ่มเป็นโรคซึมเศร้าร้ายแรง ก็เป็นอาการบอกว่ามีโอกาสที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้สูงครับ อย่างไรก็ตามการประเมินอาการเพื่อให้การวินิจฉัยว่าเป็นโรคซึมเศร้าหรือไม่นั้นจะต้องได้รับการตรวจประเมินอาการจากแพทย์โดยตรงเท่านั้นครับ หมอแนะนำว่าในกรณีนี้ควรไปพบจิตแพทย์เพื่อตรวจประเมินอาการเพิ่มเติมเพื่อยืนยันการวินิจฉัยก่อน เพื่อที่จะได้ให้การรักษาที่เหมาะสมต่อไปครับ