สวัสดีครับ สอบถามเรื่อง ฉีดยาคุม ยกตัวอย่างเช่น ฉีดยาคุมในช่วงที่ไม่ได้เป็น ประจำเดือน พึ่งฉีดวันแรก แล้วต้องรอ 7 วัน เพื่อให้ยาฉีดได้ประสิทธิภาพเต็มที่ อยากทราบว่า ช่วง 7 วันที่รอยาคุมแบบฉีดได้ผลเต็มที่ ระหว่างนั้น มีเพสสัมพันธ์กัน สามารถทานยาคุมฉุกเฉิน หลังฉีดยาคุม จะได้ไหมครับ เอาแบบเข้าใจง่ายๆ คือ ไม่ได้รอยาคุมแบบฉีดครบ 7 วัน (ฉีดตอนไม่ได้เป็น ประจำเดือน) แต่จะมีเพสสัมพันธ์กันก่อน แล้วกินยาคุมฉุกเฉิน จะได้ไหมครับ และส่งผลอะไรกับยาที่ฉีดหรือไม่

หากไม่ได้เริ่มฉีดยาคุมเข็มแรกภายใน 7 วันแรกของการมีประจำเดือน (ตามแนวทางของ WHO 2016 และ US CDC 2016) มีความเสี่ยงที่ยาจะยับยั้งการตกไข่ในรอบเดือนนั้นไม่ทัน จึงแนะนำให้งดมีเพศสัมพันธ์หรือป้องกันด้วยวิธีอื่นร่วมด้วยอีก 7 วันหลังฉีดยาค่ะ

ในกรณีที่ต้องการมีเพศสัมพันธ์ แนะนำให้ใช้ถุงยางอนามัยนะคะ หากใช้ได้ถูกต้องและไม่รั่วซึมจะมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 2% ค่ะ ไม่แนะนำให้นำยาคุมฉุกเฉินมาใช้แทนวิธีคุมกำเนิดปกติ เนื่องจากประสิทธภาพไม่สูงมากนัก ต่อให้รับประทานเร็วแค่ไหน ก็ยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้อย่างน้อย 15% นะคะ

อย่างไรก็ตาม หากใช้ถุงยางแล้ว แต่ถุงยางรั่วซึมหรือฉีกขาด ก็สามารถรับประทานยาคุมฉุกเฉินเป็นวิธีป้องกันสำรองได้ค่ะ (แต่ไม่ควรใช้เป็นทางเลือกแรกแทนถุงยางอนามัยนะคะ) เพราะยาคุมฉุกเฉินไม่มีผลกระทบต่อประสิทธิภาพของยาฉีดคุมกำเนิด แต่ผู้ใช้อาจพบผลข้างเคียงจากยามากกว่าที่ควรจะเป็น เพราะมีทั้งผลข้างเคียงจากยาฉีดคุมกำเนิดด้วย และผลข้างเคียงจากยาคุมฉุกเฉินด้วยนั่นเอง
..
..
..
แต่ถ้าไม่ใช่ยาคุมเข็มแรก โดยเป็นการฉีดยาคุมต่อตามวันนัด ถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องค่ะ มีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ตามปกติ ไม่จำเป็นต้องใช้ถุงยางอนามัย และไม่จำเป็นต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินนะคะ

หากใช้ยาคุมแผงแรกไม่ทัน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน จะต้องรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนของยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมติดต่อกันให้ครบ 7 วันก่อนจึงจะมีผลคุมกำเนิดได้ จึงควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ ใน 7 วันแรกของการรับประทานยาค่ะ แล้วถ้าถุงยางฉีกขาด จึงค่อยรับประทานยาคุมฉุกเฉินเป็นวิธีป้องกันสำรองนะคะ