คุณหมอคะ อาการโรคซึมเศร้า อาการจะออกตลอดเวลาเลยมั้ยคะ หรือว่าพอมีอะไรมากระทบกระเทือนใจก็จะออกอาการ คือ หนูปรึกษาคุณหมอ (แต่ยังไม่ไปพบแพทย์นะคะ) แล้วหลายๆท่านก็บอกว่า หนูเป็น ซึมเศร้า แต่หนูว่าหนูไม่ได้เป็น เพราะอาการหนูไม่ได้ออกตลอดเวลา บางวันก็สดใส บางวันก็เป็น หนูก็เลยคิดว่าหนูไม่ได้เป็นอะไรค่ะ หนูอยากทราบว่า หนูเป็นแบบนี้ เข้าค่ายเป็นโรคซึมเศร้ามั้ยคะ

โรคซึมเศร้า เป็นภาวะความผิดปกติทางอารมณ์ที่เราอาจรู้สึกเศร้า สิ้นหวัง ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ หรือรู้สึกว่าตนด้อยค่า อาการของภาวะซึมเศร้านั้นจะมีความรุนแรงและยาวนานกว่ามากจนถึงขั้นส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตในด้านต่าง ๆ ครับ
ภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยแต่ละรายจะมีอาการแตกต่างกันไปตามระดับความรุนแรงของโรค เพศ หรืออายุ โดยอาจมีอารมณ์เศร้า หดหู่ วิตกกังวล มีความรู้สึกว่าตนไร้ค่า โดดเดี่ยว สิ้นหวัง หงุดหงิดง่าย ซึ่งอารมณ์เหล่านี้จะมีความรุนแรงและคงอยู่ยาวนานกว่าปกติ ทั้งยังสามารถส่งผลกระทบทำให้ร่างกายรู้สึกอ่อนล้าตลอดเวลา เจ็บปวดตามร่างกาย นอนหลับยากหรือหลับมากเกินไป หรือมีพฤติกรรมแยกตัวจากสังคม ไม่มีสมาธิ ทำงานไม่ได้ หมดความสนใจในเรื่องที่เคยชอบ ไปจนถึงการคิดฆ่าตัวตายหรือทำร้ายตัวเองได้ครับ
หากมีอาการต่างๆเหล่านี้ หรือ ไม่แน่ใจในอาการที่เราเป็นสามารถไปตรวจพบจิตแพทย์ เพื่อปรึกษาอาการและเพื่อการวินิจฉัยที่ถูกต้องครับ

สวัสดีครับ
วิธีการแยกอารมณ์เศร้าตามปกติกับโรคซึมเศร้านั้นสามารถแยกจากกันได้ ดังนี้ครับ

อารมณ์เศร้าตามปกตินั้นจะสามารถเกิดได้กับทุกๆคนตามปัจจัยภายนอกที่เข้ามากระตุ้น เช่น ทำงานไม่สำเร็จตามที่คาดหวัง อกหัก ไม่ได้ในสิ่งที่ต้องการ สูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก โดยความเศร้าที่เกิดขึ้นนั้นจะต้องเป็นไปอย่างเหมาะสมกับปัจจัยที่กระตุ้น และความเศร้ามักจะค่อยๆลดลงไปเมื่อเวลาผ่านไป

ส่วนความเศร้าในโรคซึมเศร้านั้น จะเกิดขึ้นได้เองโดยไม่มีสาเหตุมากกระตุ้น หรือถ้ามีสาเหตุมากระตุ้นก็จะมีความเศร้าที่มากเกินควรกับสาเหตุนั้น อารมณ์เศร้ามักจะคงอยู่นาน เป็นติดต่อกันในช่วงเวลาส่วนใหญ่ของวันและเป็นติดต่อกันเกือบทุกวัน ร่วมกับอาจมีปัญหาส่งผลรบกวนการนอน การรับประทานอาหาร ทำให้เกิดความอ่อนเพลียอ่อนล้า ไม่อยากทำในสิ่งที่เคยชอบ มีความคิดในแง่ลบ คิดโทษตัวเองบ่อยๆ มีความคิดหรือเคยลงมือทำร้ายตัวเองหรือฆ่าตัวตาย เป็นต้น และอาการเหล่านี้มักจะส่วผลกระทบต่อการใช้ชีวิตอย่างเห็นได้ชัด ไม่ว่าจะเป็นในด้านการเรียน การทำงาน ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างหรือคนในครอบครัว

นอกโรคซึมเศร้าแล้วบางครั้งความเศร้าที่มีมากเกินกว่าปกติก็อาจเกิดได้จากสาเหตุอื่นๆ เช่น
- อารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงตามรอบเดือน
- การที่ไม่สามารถปรับตัวกับความเครียดได้

ในเบื้องต้นนั้นอาจลองทำแบบทดสอบ 9Q ตามลิงค์นี้เพื่อประเมินความเสี่ยงในการเป็นโรคซึมเศร้าของตนเองดูก่อนได้ครับ
https://www.dmh.go.th/test/download/files/2Q%209Q%208Q%20(1).pdf
ถ้าทำได้ 7 คะแนนขึ้นไปก็ถือว่ามีโอกาสเป็นโรคซึมเศร้าได้มากขึ้น

อย่างไรก็ตามไม่ว่าอาการที่เป็นอยู่จะเข้าได้กับโรคซึมเศร้าหรือไม่ แต่ถ้าคุณรู้สึกว่าอารมณ์เศร้าที่เป็นอยู่นั้นเป็นมากเกินกว่าที่ควรจะเป็น รู้สึกว่าไม่ใช่ตัวของตัวเอง หมอก็แนะนำให้ลองไปพบจิตแพทย์เพื่อประเมินอาการและอารมณ์ต่างๆดูครับ เมื่อประเมินอาการได้แน่ชัดแล้ว ทางจิตแพทย์ก็จะมีแนวทางในการให้คำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสมต่อไปครับ

อาการของฌรคซึม้ศร้าไม่ตำเป็นที่จะต้องมีอาการซึมเศร้าตลอดเวลาครับ หากมีอาการบางช่วงได้
อาการโรคซึมเศร้านี้ อาการจะดีขึ้นเมื่ออยู่ในฝูงชน อยู่กับเพื่อน ที่ทำงาน ที่โรงเรียน มักไม่แสดงอาการมากนัก อาการมักแสดงออกมากในช่วงที่มีปัจจัยกระตุ้นปัจจัยที่ผู้ป่วยหลักเลี่ยง กลัว ไม่กบ้าเผชิญหน้า ไปจนถึงขณะอยู่คนเดียว คนที่เป็นโรคนี้มักที่จะหนีปัญหาไม่กล้าเผชิญหน้ากับปัญหาครับ

หากผู้ป่วยมีอาการนานหรืออาการเป็นมากขึ้นจนรยกวนการทำงาน การเรียน ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรักษาโดยด่วนครับ

อาการของโรคซึมเศร้า จะต้องมีอาการทางลบ ต่อเนื่องนานติดต่อกันนานเกินกว่า 2 สัปดาห์ ค่ะ
ในกรณีที่สงสัยว่าจะมีอาการเข้าข่ายโรคซึมเศร้าหรือไม่สามารถเช็คอาการจากแบบประเมินซึมเศร้าดังนี้นะคะ
โดยให้สำรวจอาการภายในระยะ 2 สัปดาห์ที่ผ่านมารวมวันนี้มีอาการเหล่านี้มากน้อยเพียงใด โดยให้คะแนนแต่ละอาการดังนี้
ไม่มีเลย 0 คะแนน
มี 1-7วัน 1 คะแนน
มากกว่า 7 วัน 2 คะแนน
ทุกวัน 3 คะแนน

ลักษณะอาการในช่วง 2 สัปดาห์
1. เบื่อหน่าย ไม่สนใจอยากจะทำอะไร
2. ไม่สบายใจ ซึมเศร้า ท้อแท้
3. หลับยาก หลับๆตื่นๆ หรือหลับมากเกินไป
4. เหนื่อยง่าย ไม่ค่อยมีแรง อ่อนเพลีย
5. เบื่ออาหาร หรือ กินได้มาก กินจุบจิบตลอดเวลา
6. รู้สึกไม่ดีกับตัวเอง คิดว่าล้มเหลว หรือคิดว่าทำให้ตนเองและครอบครัวต้องผิดหวัง
7. ขาดสมาธิ เหม่อลอย ขี้ลืมบ่อย
8. ทำอะไรช้าลง กระสับกระส่าย อยู่นิ่งไม่ได้
9. คิดทำร้ายตัวเอง อยากตาย หรือตายไปจะดีกว่า
รวมคะแนน หากคะแนนรวมมากกว่า 7 คะแนนขึ้นไป ก็ควรพบจิตแพทย์ เพื่อประเมินอาการอื่นๆเพิ่มเติม นะคะ เพราะความผิดปกติทางด้านอารมณ์อาจเป็นอาการของโรคในสาขาจิตเวชได้หลายโรค ต้องประเมินอาการเพิ่มเติม วินิจฉัยโรคให้แน่ชัดจากจิตแพทย์นะคะ