กองบรรณาธิการ HonestDocs
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HonestDocs

ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Skin Allergic)

เผยแพร่ครั้งแรก 31 ส.ค. 2018 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หรือโรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ (Atopic Dermatitis: AD) เป็นหนึ่งในชนิดของโรคผิวหนังอักเสบที่พบได้มากที่สุด มักพบในเด็ก แต่ก็สามารถพบได้ในผู้ใหญ่เช่นกัน
  • สาเหตุของโรคภูมิแพ้ผิวหนังยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเป็นภาวะที่เกิดจากหลายปัจจัยรวมกัน เช่น พันธุกรรม ความผิดปกติของผิวหนัง หรือความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน
  • อาการของโรคที่พบบ่อยคือ มีอาการปวด คัน แดง แห้ง และแตกสะเก็ด โดยส่วนมากจะมีอาการแสดงเล็กน้อย แต่จะมีช่วงที่รุนแรงขึ้นเมื่อได้รับสิ่งกระตุ้น หรือที่เรียกว่า สารก่อภูมิแพ้
  • การหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้จะช่วยลดการกำเริบของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังได้มาก เมื่อคุณได้รับวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้แล้ว แพทย์มักจะให้ตรวจภูมิแพ้เพื่อหาสารที่ตัวกระตุ้นให้เกิดโรค
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้และภาวะแพ้

โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หรือที่เรียกว่า “โรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ (Atopic Dermatitis: AD)” เป็นหนึ่งในชนิดของโรคผิวหนังอักเสบที่พบได้มากที่สุด มักพบในเด็ก แต่ก็สามารถพบได้ในผู้ใหญ่เช่นกัน

สาเหตุของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังมักเกิดพร้อมกับภาวะอื่นๆ เช่น หอบหืด หรือไข้ละอองฟาง โดยสาเหตุที่ก่อให้เกิดโรคยังไม่ทราบแน่ชัด แต่ก็เชื่อว่าเป็นภาวะที่เกิดขึ้นจากหลายปัจจัยรวมกัน เช่น

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • ปัจจัยทางด้านพันธุกรรม หากพ่อแม่มีประวัติเป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง ลูกจะมีโอกาสเป็นโรคนี้ และยังส่งผลต่อความรุนแรงของโรคอีกด้วย
  • ความผิดปกติของผิวหนัง ผู้ป่วยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังจะมีสภาพผิวหนังที่แห้งกว่าคนปกติมาก โดยอาจเกิดจากการลดลงของระดับเซราไมด์ (Ceremind) หรือการขาดโปรตีน ทำให้ผิวหนังระคายเคืองได้ง่าย
  • ความผิดปกติของภูมิคุ้มกัน ทำให้เกิดการอักเสบของผิวหนังโดยไม่ต้องอาศัย IgE ตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดสารฮีสตามีน ซึ่งในระยะยาวจะทำให้เกิดโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังตามมา

อาการของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

อาการของโรคที่พบบ่อยคือ มีอาการปวด คัน แดง แห้ง และแตกสะเก็ด โดยส่วนมากจะมีอาการแสดงเล็กน้อย แต่จะมีช่วงที่รุนแรงขึ้นเมื่อได้รับสิ่งกระตุ้น หรือที่เรียกว่า “สารก่อภูมิแพ้”

โดยอาการของโรคสามารถเกิดกับผิวหนังส่วนใดของร่างกายก็ได้ บริเวณที่เกิดขึ้นบ่อย ได้แก่ หลัง หรือหน้าข้อเข่า นอก หรือในข้อศอก รอบคอ มือ แก้ม และหนังศีรษะ

สิ่งที่ผู้ป่วยมักกังวลคือ รอยคล้ำ หรือซีดบริเวณที่ป่วยเป็นโรค ซึ่งมักจะมองเห็นชัดในผู้ที่มีผิวเข้ม

ภาวะเช่นนี้ไม่ได้เป็นผลมาจากการเกิดแผล หรือผลข้างเคียงของครีมสเตียรอยด์ แต่เป็นเหมือนกับ “ร่องรอย” ที่การอักเสบครั้งก่อนทิ้งเอาไว้มากกว่า ซึ่งรอยเหล่านี้จะค่อยๆ กลับเป็นสีเดิมเอง

สิ่งที่กระตุ้นให้เกิดอาการ มีดังนี้

  • ความเครียด สามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของระบบภูมิคุ้มกันได้ และอาจเป็นตัวกระตุ้นให้ผู้ป่วยคัน และเกาผิวหนัง ตามมา
  • สารก่อภูมิแพ้ ได้แก่
    • สารก่อภูมิแพ้จากอาหาร สามารถกระตุ้นให้อาการของโรคกำเริบ หรือมีผื่นเห่อ โดยอาหารที่พบว่าเป็นสาเหตุได้บ่อย คือ ไข่ นม แป้งสาลี ถั่วเหลือง และถั่วลิง
    • สารก่อภูมิแพ้ในอากาศ ไม่ว่าจะไรฝุ่น แมลงสาบ เชื้อรา หรือเกสรดอกไม้ก็สามารถกระตุ้นให้อาการของโรคกำเริบได้
  • เชื้อจุลชีพ ผู้ป่วยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังมักพบการติดเชื้อแบคทีเรียบนผิวหนัง โดยการรักษาด้วยยาฆ่าเชื้อที่มีฤทธิ์ต้านแบคทีเรียจะช่วยให้อาการดีขึ้น
  • สิ่งระคายเคือง ไม่ว่าจะเป็นสบู่ หรือเสื้อผ้าที่หยาบ หรือเป็นขน ล้วนแต่เป็นสิ่งกระตุ้นที่อาจทำให้โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังกำเริบได้
  • การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ผู้หญิงอาจจะมีอาการแย่ลงในช่วงไม่กี่วันก่อนมีประจำเดือน หรือระหว่างตั้งครรภ์
  • สภาพแวดล้อม อาการแห้ง-เย็น ความชื้น ละอองฝุ่น ขนสัตว์ หรือละอองเกสร หากผู้ที่สัมผัสเป็นภูมิแพ้ก็อาจกระตุ้นให้อาการของโรคกำเริบได้

การวินิจฉัยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

แพทย์มักจะสามารถวินิจฉัยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังได้จากการสังเกตผิวหนังที่มีอาการ และการสอบถามอาการจากผู้ป่วย

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจภูมิแพ้และภาวะแพ้วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 1,376 บาท ลดสูงสุด 69%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

โดยคำถามที่แพทย์อาจถามคุณ เช่น

  • ผื่นขึ้นบริเวณไหน มีอาการคัน หรือเคยมีการระคายเคืองส่วนนี้ หรือไม่
  • ช่วงระยะเวลาที่ผิวแห้งนานเท่าไหร่
  • ช่วงเวลาที่เริ่มมีอาการ และอาการที่มีเป็นๆ หายๆ หรือไม่
  • ครอบครัวของคุณเคยมีประวัติโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หอบหืด หรือไข้ละอองฟาง หรือไม่
  • คุณมีภาวะอื่นหรือไม่ เช่น เป็นภูมิแพ้ หรือหอบหืด

คุณควรแจ้งแพทย์ทันทีหากว่า อาการของคุณเริ่มส่งผลต่อคุณภาพชีวิต เช่น หากคุณเริ่มนอนไม่หลับ เพราะอาการคัน หรืออาการจากโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังส่งผลต่อการเรียน หรือการทำงาน

การตรวจหาสิ่งกระตุ้น

การหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้จะช่วยลดการกำเริบของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังได้มาก เมื่อคุณได้รับวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้แล้ว แพทย์มักจะให้ตรวจภูมิแพ้เพื่อหาสารที่ตัวกระตุ้นให้เกิดโรค เช่น

  • สอบถามอาหาร และวิถีการใช้ชีวิตของคุณเพื่อมองหาว่าสิ่งใดเป็นตัวส่งเสริมให้เกิดอาการขึ้นมา ยกตัวอย่างเช่นคุณอาจจะมีอาการผื่นผิวหนังอักเสบหลังจากต้องกับสบู่หรือแชมพู เป็นต้น
  • แนะนำให้คุณจดบันทึกการรับประทานอาหารของคุณกับการที่ประสบกับอาการของโรคขึ้นมาเพื่อให้แพทย์วิเคราะห์รูปแบบอาการระหว่างสิ่งที่คุณประสบกับอาหารการกินของคุณ

ปกติมักจะไม่มีการทดสอบภูมิแพ้เพื่อหาสิ่งเร้า แต่ก็อาจจะใช้ได้กับการมองหาภาวะแพ้อาหารที่อาจเป็นตัวกระตุ้นอาการของเด็กเล็ก

หรือเมื่อมีการคาดการณ์ว่า ภาวะแพ้อาหารมีส่วนของการเกิดอาการโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

การรักษาโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังยังไม่มีวิธีรักษา มีเพียงการรักษาบรรเทาอาการต่างๆ กระนั้นผู้ป่วยที่เป็นเด็กหลายคนจะมีอาการดีขึ้นเองตามอายุที่เพิ่มขึ้น

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

แนวทางการรักษาเบื้องต้น

  • การใช้สารเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิวหนัง เช่น ขี้ผึ้ง ครีม โลชั่น จะต้องใช้ทุกวัน วันละหลายๆ ครั้ง เพื่อไม่ให้ผิวแห้ง
  • ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์เฉพาะที่ เป็นยาในรูปแบบครีม หรือขี้ผึ้งสำหรับใช้ลดอาการบวมแดงระหว่างที่มีอาการปะทุ มีหลายระดับความแรง โดยจะต้องใช้ภายใต้การดูแลของเภสัชกร เนื่องจากตัวยาอาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ผิวบาง สีผิวเปลี่ยน สิวขึ้น หรือขนขึ้นเยอะ

วิธีการรักษาอื่นๆ เช่น

  • การใช้ยาพิเมโครลิมัส หรือทาโครลิมัสเฉพาะที่สำหรับโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังกับบริเวณผิวหนังบอบบางที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาวิธีอื่น
  • การใช้ยาต้านฮิสตามีนสำหรับอาการคันรุนแรง
  • การพันผ้า หรือสวมเสื้อรัดร่างกายแบบพิเศษทับยาคอร์ติโคสเตียรอยด์เพื่อปล่อยให้ผิวหนังฟื้นฟูตนเอง พร้อมกับหยุดอาการแห้งของผิวหนัง

ภาวะแทรกซ้อนของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังจะทำให้ผิวหนังแตกแห้งได้ และยิ่งมีการเกา หรือดูแลรักษาไม่ดี ก็อาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อไวรัสที่ผิวหนังได้

1. การติดเชื้อแบคทีเรียทางผิวหนัง

สัญญาณของการติดเชื้อแบคทีเรีย มีดังนี้

  • มีของเหลวขับออกจากร่างกาย
  • เกิดสะเก็ดสีเหลืองบนผิวหนัง
  • เกิดจุดสีเหลืองขาวบนบริเวณที่เป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง
  • ผิวหนังเกิดอาการบวมและปวดขึ้น
  • มีไข้สูง และรู้สึกไม่สบายเนื้อสบายตัว

เมื่อติดเชื้อแบคทีเรีย อาการปกติของคุณอาจจะทรุดลงอย่างรวดเร็ว และภาวะผื่นผิวหนังอักเสบจะไม่ตอบสนองต่อการรักษาตามปกติ

คุณควรเข้าพบแพทย์ทันทีที่คุณคาดว่า ผิวหนังตนเอง หรือลูกคุณเกิดการติดเชื้อ

2. การติดเชื้อไวรัสทางผิวหนัง

มีโอกาสที่ภาวะผื่นภูมิแพ้ผิวหนังจะทำให้ผิวหนังของคุณติดเชื้อไวรัสโรคเริม หรือคล้ายเริมได้ โดยอาการของโรคผื่นผิวหนังคล้ายเริ่ม มีดังนี้

  • บริเวณที่เป็นจะเจ็บปวด และอาการทรุดลงอย่างรวดเร็ว
  • เกิดตุ่มหนองที่อาจระเบิดออก และทิ้งหลุมไว้ ซึ่งจะก่อให้เกิดอาการปวดบนผิวหนัง
  • ในบางกรณี ผู้ป่วยอาจมีไข้สูง และรู้สึกไม่สบายด้วย

ให้ติดต่อแพทย์ทันทีหากคุณคาดว่า คุณ หรือลูกเริ่มมีภาวะผื่นผิวหนังคล้ายเริม

หากคุณถูกวินิจฉัยว่า เป็นโรคผื่นผิวหนังคล้ายเริมจริง แพทย์จะใช้ยาต้านไวรัสที่เรียกว่า “อะไซโคลเวียร์ (Acyclovir)” กับคุณ

วิธีการดูแลตัวเองเมื่อป่วยเป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง

  • หลีกเลี่ยงการเกา เพราะจะเพิ่มความรุนแรงของโรค และเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้
  • หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่จะทำให้อาการทรุดลง เช่น สารก่อภูมิแพ้ ผ้าเนื้อหยาบ ความร้อน หรือความเครียด
  • ปรับเปลี่ยนอาหารการกิน หากโรคนี้มีสาเหตุมาจากการแพ้อาหาร ก็ควรเลิกกินอาหารชนิดนั้น
  • บำรุงผิวให้ชุ่มชื้นอยู่เสมอ นอกจากจะบรรเทาอาการผิวแห้งแล้ว สารเพิ่มความชุ่มชื้นต่างๆ ยังมีส่วนช่วยต้านการอักเสบอ่อนๆ และลดความเสี่ยงการเกิดอาการอีกด้วย

ผลกระทบต่อลูกที่พ่อแม่ต้องใส่ใจ

1. การถูกรังแก

เด็กที่ป่วยเป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังมักถูกเด็กในวัยเดียวกันที่สุขภาพร่างกายแข็งแรงรังแก ซึ่งอาจสร้างบาดแผลแก่จิตใจของเด็กได้ คุณควรทำความเข้าใจ ให้คำปรึกษา หรือหารือกับครูผู้ดูแลเกี่ยวกับความรู้สึกของลูกคุณ

2. ปัญหาด้านการนอนหลับ

ลูกของคุณอาจนอนไม่หลับจากการเกิดอาการ ซึ่งส่งผลต่ออารมณ์ พฤติกรรม และประสิทธิภาพในด้านการเรียน ทำให้เด็กเรียนได้ช้ากว่า

3. ความมั่นใจในตัวเอง

อาการแสดงของโรค เช่น ผื่นแดง คัน อาจส่งผลต่อความมั่นใจของลูกคุณได้ ซึ่งส่งผลต่อพัฒนาการทางสังคมมาก

คุณควรส่งเสริม และกระตุ้นความมั่นใจในตนเองของพวกเขา รวมถึงปรับทัศนคติที่พวกเขามีต่อรูปลักษณ์ของตัวเอง แต่หากอาการไม่ดีขึ้น การเข้าพบจิตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญนับเป็นหนึ่งในทางเลือกที่ไม่เลว

แม้ว่า โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังจะยังไม่มีวิธีการรักษาที่แน่ชัด แต่ผู้ป่วยเด็กส่วนใหญ่ก็จะหายได้เองเมื่อโตขึ้น 

อย่างไรก็ตามเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่แล้ว แต่ยังคงป่วยเป็นโรคนี้อยู่ การที่เรารู้วิธีดีแลรักษาที่เหมาะสม เช่น ทาสารให้ความชุ่มชื้นเป็นประจำ หลีกเลี่ยงสารกระตุ้น ก็จะช่วยให้อาการของโรคไม่กำเริบ และสามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติ

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้และภาวะแพ้ จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกการอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


15 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Atopic Dermatitis: An Overview. American Academy of Family Physicians (AAFP). (Available via: https://www.aafp.org/afp/2012/0701/p35.html)
Kapur, S., Watson, W. & Carr, S. Atopic dermatitis. Allergy Asthma Clin Immunol 14, 52 (2018). https://doi.org/10.1186/s13223-018-0281-6. Allergy, Asthma & Clinical Immunology. (Available via: https://aacijournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13223-018-0281-6)
Eczema (Atopic Dermatitis) - Symptoms & Treatment. American College of Allergy, Asthma & Immunology. (Available via: https://acaai.org/allergies/types-allergies/skin-allergy/eczema-atopic-dermatitis)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

ดูคำถามและคำตอบอื่นๆ ที่เกี่ยวกับอาการนี้
เปนภูมิแพ้ทั้งแม่ละลูกควรทำยังไงดีค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ภูมิแพ้เกิดจากอะไรค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
โรคภูมิแพ้มีสิทธ์หายได้หรือไม่
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
น้ำมูกไหลตลอดต้องทำอย่างไรบ้างค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ทำอย่างไรให้ภูมิแพ้หายขาด
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)