กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

กล้ามเนื้อหดรัด (Muscle Contracture)

เผยแพร่ครั้งแรก 17 มิ.ย. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที

ภาวะกล้ามเนื้อหดรัด เกิดจากการแข็งตัวหรือการบีบรัดตัวภายในเนื้อเยื่อที่เชื่อมต่อกันของร่างกาย บางคนอาจรู้สึกถึงการหดรัดภายในเอ็นหุ้มข้อ (Joint Capsules) ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อเชื่อมต่อที่มีความหนาแน่นและมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของข้อต่อ รวมถึงเชื่อมกระดูกสองท่อนเข้าด้วยกัน

ภาวะกล้ามเนื้อหดรัด จะทำให้การเคลื่อนไหวถูกจำกัดลง เช่น เคลื่อนไหวมือลำบาก ขายืด หรือนิ้วตึง ภาวะนี้สามารถเกิดขึ้นได้หลายส่วนของร่างกาย ได้แก่

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • กล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อรัดตัวและสั้นขึ้น
  • ข้อต่อ หากเกิดการหดรัดที่เอ็นหุ้มข้อจะทำให้ขอบเขตการเคลื่อนไหวของอวัยวะส่วนนั้นๆ น้อยลง
  • ผิวหนัง อาจเกิดจากการบาดเจ็บ บาดแผล หรือตำแหน่งที่เคยได้รับการผ่าตัดในอดีต ส่งผลให้เกิดจำกัดการเคลื่อนไหวของร่างกายส่วนนั้นๆ ได้เช่นกัน

อาการของภาวะกล้ามเนื้อหดรัด

อาการหลักๆ จากภาวะกล้ามเนื้อหดรัด คือความสามารถในการขยับบริเวณที่เกิดภาวะลดน้อยลง ซึ่งอาจทำให้เกิดการเจ็บปวดร่วมอยู่ด้วย ขึ้นอยู่กับตำแหน่งและต้นตอของปัญหา

สาเหตุของภาวะกล้ามเนื้อหดรัด

สาเหตุทั่วไปของภาวะกล้ามเนื้อหดรัด คือการไม่เคลื่อนไหวร่างกาย เช่น ผู้ป่วยโรคข้อเสื่อม ผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ที่ไม่สามารถขยับร่างกายได้มากเพราะอาการปวด รวมถึงผู้ที่นอนรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลเป็นเวลานาน และการเกิดบาดแผล โดยเฉพาะแผลไฟไหม้ เป็นต้น

นอกจากนี้ยังมีภาวะทางการแพทย์อื่นๆ ที่เป็นสาเหตุของภาวะกล้ามเนื้อหดรัด ได้แก่

  • โรคกล้ามเนื้อเสื่อม (Muscular Dystrophy) ผู้ป่วยมักจะประสบอาการกล้ามเนื้อรัดตัวเพราะกล้ามเนื้อของร่างกายมีความเสื่อมสภาพจนลดความสามารถในการขยับร่างกายลง
  • โรคสมองพิการ (Cerebral Palsy) ทำให้กล้ามเนื้อรัดตัวและขอบเขตการเคลื่อนไหวลดน้อยลง
  • โรคระบบประสาทส่วนกลาง เช่น โปลิโอ (Polio) โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (Multiple Sclerosis (MS)) หรือโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease)
  • โรคอักเสบต่าง ๆ

เมื่อใดที่ควรไปพบแพทย์?

หากความสามารถในการเคลื่อนไหวส่วนต่างๆ ของร่างกายเริ่มลดน้อยลงอย่างกะทันหัน ให้รีบไปพบแพทย์ทันที เพราะโรคบางโรค เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ มักเิดจากภาวะภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน

กาวินิจฉัยและรักษาอาการกล้ามเนื้อหดรัด

แพทย์จะตรวจร่างกายและสอบถามประวัติสุขภาพ เพื่อให้ทราบถึงตำแหน่งที่มีปัญหา ความรุนแรงของอาการ ขอบเขตการเคลื่อนไหวต่างๆ ที่ยังเหลือ และหลังจากนั้นแพทย์อาจพิจารณาให้มีการเอกซเรย์หรือตรวจเพิ่มเติมอื่นๆ ตามความจำเป็นต่อไป

ส่วนตัวเลือกในการรักษาภาวะกล้ามเนื้อหดรัด มีดังต่อไปนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • กายภาพบำบัด หรือกิจกรรมบำบัด ทั้ง 2 วิธีนี้เป็นการรักษาภาวะกล้ามเนื้อหดรัดที่นิยมดำเนินการกันมากที่สุด เพราะช่วยเพิ่มขอบเขตการเคลื่อนไหวและเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อได้ แต่การเข้ารับบำบัดทั้ง 2 วิธีนี้จะต้องปฏิบัติร่วมกับคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญอย่างเคร่งครัดจึงจะเห็นผลดีที่สุด
  • อุปกรณ์ช่วยเหลือ ผู้ป่วยบางรายอาจต้องสวมเฝือกหรือใช้อุปกรณ์ดามในการยืดเนื้อเยื่อใกล้เคียงบริเวณที่เป็นปัญหา หรืออาจจะใช้เครื่องช่วยการเคลื่อนไหวข้อเข่าอย่างต่อเนื่อง (Continuous Passive Motion (CPM)) เพื่อทำให้ส่วนที่มีปัญหาของร่างกายขยับอยู่ตลอดเวลาก็ได้
  • การใช้ยา แพทย์อาจจ่ายยาลดการอักเสบและความเจ็บปวดให้ ในกรณีผู้ป่วยมีอาการจากโรคสมองพิการอาจเป็นการใช้สารพิษโบทูลินัม (Botulinum Toxin (Botox)) ฉีดเข้ากล้ามเนื้อเพื่อลดความตึงและลดการกระตุกแทน
  • การผ่าตัด อาจจำเป็นต้องดำเนินการเพื่อยืดกล้ามเนื้อหรือซ่อมแซมเอ็นยึด เอ็นกล้ามเนื้อ หรือกระดูกที่เสียหายจากอุบัติเหตุ เพื่อช่วยคงขอบเขตการเคลื่อนไหวในระยะยาว

หากผู้ป่วยเข้ารับการรักษาช้าหรือดำเนินการรักษานานเกินไป จะทำให้การแก้ไขขอบเขตการเคลื่อนไหวเป็นเรื่องยากขึ้นหรืออาจจะเป็นไปไม่ได้เลย ซึ่งจะส่งผลต่อการใช้ชีวิตและทำงานอย่างเห็นได้ชัด

การป้องกันภาวะกล้ามเนื้อหดรัด

การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และใช้ชีวิตอย่างกระตือรือร้น ถือเป็นการป้องกันการแข็งตึงของกล้ามเนื้อและข้อต่อที่ดีมาก แต่ทุกครั้งที่เล่นกีฬาหรือยกของหนัก ควรใช้ความระมัดระวังให้มากเพื่อป้องกันการบาดเจ็บต่างๆ ที่ไม่คาดคิด

หากคุณได้รับบาดเจ็บให้รีบเข้าพบแพทย์อย่างเร่งด่วน และต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันการหดรัดของกล้ามเนื้อ โดยใช้อุปกรณ์ช่วยเหลือ การทำกายภาพบำบัดหรือกิจกรรมบำบัดเพื่อให้มีการเคลื่อนไหวข้อต่ออย่างต่อเนื่อง จะช่วยป้องกันการแข็งตึงของร่างกายส่วนที่บาดเจ็บได้

ที่มาของข้อมูล

Chitra Bahdi, muscle contracture (https://www.healthline.com/symptom/muscle-contracture), 20 มีนาคม 2018


5 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Kiara Anthony, What Are Concentric Contractions? (https://www.healthline.com/health/concentric-contraction), 12 April 2018.
Phys Med Rehabil Clin N Am, Pathophysiology of Muscle Contractures in Cerebral Palsy (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4258234/)
medlineplus.gov, Volkmann contracture (https://medlineplus.gov/ency/article/001221.htm), 06 January 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

ดูคำถามและคำตอบอื่นๆ ที่เกี่ยวกับอาการนี้
ทำไม่ ต้องอ้วนลงพุ่งค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ปวดกลังปวดเอว.เอ็นข้อศอกอักเสบเรื้อรังไม่หายสักที
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
การปวดหลังเป็นประจำทุกวันเกิดจากอะไร
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
มีลูกเป็นเด็ก CP ค่ะ ตอนนี้ทานอาหารทางสายยาง...ไม่ทราบว่าน้องมีโอกาสต้องเจาะใส่สายทางหน้าท้องหรือป่าวค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
อาการปวดเมื้อยบริเวณเหนือสะโพก เกิดจากอะไร มีวิธีรักษายังไงคะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)