กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

การครอบแก้ว ศาสตร์แพทย์จีนบำบัดโรคได้จริงหรือ?

รู้จักการบำบัดรักษาโรคด้วย ครอบแก้ว ศาสตร์แพทย์แผนจีนที่ช่วยกระตุ้นระบบประสาทและเลือดลม
เผยแพร่ครั้งแรก 15 เม.ย. 2018 อัปเดตล่าสุด 1 ธ.ค. 2022 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
การครอบแก้ว ศาสตร์แพทย์จีนบำบัดโรคได้จริงหรือ?

คนไทยน่าจะรู้จักการครอบแก้วว่าเป็นวิธีบำบัดตามตำราแพทย์แผนจีน แต่ความจริงแล้วศาสตร์การรักษาทางเลือกชนิดนี้ปรากฏอยู่ในบันทึกเกี่ยวกับการรักษาแบบโบราณที่ส่วนอื่นของโลกด้วย เช่น อียิปต์ ตะวันออกกลาง

ว่ากันว่า ครอบแก้ว ช่วยปรับสมดุลของพลังในร่างกาย สามารถรักษาและบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้สารพัด ส่วนใหญ่เป็นอาการปวดเมื่อย

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ดูแลสุขภาพด้วยแพทย์แผนจีนวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 77 บาท ลดสูงสุด 76%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

แต่ครอบแก้วต่างจากวิธีบำบัดอาการปวดทั่วไปตรงเน้นการบำบัดจากภายใน ขับไล่ของเสีย กระตุ้นระบบไหลเวียดเลือดและน้ำเหลือง เป็นต้น

การครอบแก้ว คืออะไร?

การครอบแก้ว (Cupping Therapy) เป็นการใช้วัสดุ เช่น แก้ว ถ้วย หรือกระบอกไม้ไผ่ มาไล่อากาศออกโดยใช้ความร้อน จากนั้นนำมาวางครอบบนร่างกาย เน้นบริเวณเส้นลมปราณตามตำราแพทย์จีน

วัสดุดังกล่าวจะดูดผิวหนังจนมีเลือดมาคั่ง และทำให้ผิวหนังมีสีแดงหรือม่วงคล้ำขึ้น

เชื่อว่าการครอบแก้วจะช่วยกระตุ้นเลือดลม ทำให้รักษาหรือแก้อาการเจ็บป่วยได้

รูปแบบการครอบแก้วที่นิยม

การจำแนกรูปแบบการครอบแก้วทำได้หลายวิธี ถ้าใช้ผลที่ออกมาเป็นเกณฑ์ จะแบ่งออกเป็น 2 แบบใหญ่ คือ

  1. ครอบแก้วแบบแห้ง (Dry cupping) ครอบแก้วธรรมดา ใช้กระบวนการสุญญากาศดูดผิวหนัง
  2. ครอบแก้วแบบเปียก (Wet cupping) เพิ่มขั้นตอนการกรีดหรือเจาะผิวหนังเป็นรอยเล็กๆ เข้ามาด้วย ทำให้มีเลือดไหลเมื่อครอบแก้ว

ส่วนการครอบแก้วที่เป็นที่นิยมและมีให้บริการในประเทศไทย เป็นการรักษาแผนจีน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

การครอบแก้วแบบจีนสามารถแบ่งออกเป็นแบบต่างๆ ตามวิธีการทำ ได้แก่

  • โจ่วก้วน เป็นการครอบแก้วแบบเลื่อนตำแหน่งไปมา มักใช้เพื่อลดอาการปวดและชาตามกล้ามเนื้อ
  • หลิวก้วน เป็นการครอบแก้วแบบปล่อยทิ้งไว้บนตำแหน่งเส้นลมปราณ ประมาณ 10 นาที ใช้เพื่อปรับสมดุลร่างกาย และลดอาการปวดเฉพาะจุด เช่น ปวดกล้ามเนื้อจากการเล่นกีฬา หลังการครอบแก้วจะเกิดรอยคล้ำแดงเป็นวงๆ บนผิวหนัง
  • ส่านก้วน เป็นการครอบแบบดึงเข้า-ออก เมื่อเกิดเลือดคั่งแล้วจึงหยุด เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดใต้ผิวหนัง
  • ซือลั้วป๋าก้วน เป็นการครอบแก้วเพื่อให้เกิดเลือดคั่ง และใช้เข็มเจาะเพื่อเอาเลือดออก เชื่อว่าเป็นการระบายของเสียที่คั่งค้าง ใช้รักษาอาการปวดเคล็ดขัดยอก และโรคงูสวัด
  • หลิวเจินป๋าก้วน เป็นการครอบแก้วร่วมกับการฝังเข็ม เพื่อให้การฝังเข็มได้ผลลัพธ์ที่ดีขึ้น

การจะเลือกรูปแบบการครอบแก้วให้เหมาะสม นอกจากความต้องการของคุณเอง ยังต้องขึ้นอยู่กับแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญประเมิน โดยอาศัยข้อมูลเรื่องภาวะและอาการที่คุณต้องการรักษาด้วย 

ขั้นตอนการครอบแก้ว

ก่อนทำการครอบแก้ว แพทย์หรือผู้ทำหัตถการจะสอบถามข้อมูลสุขภาพและความต้องการของผู้จะรับบริการ 

หากไม่มีปัญหาหรือภาวะใดที่เป็นอันตราย สามารถทำได้ ผู้รับบริการจะต้องเปลี่ยนเสื้อผ้าเพื่อให้สะดวกต่อการครอบแก้ว เช่น เป็นเสื้อที่เปิดเปลือยแผ่นหลังได้ แล้วจึงเข้าสู่ขั้นตอนการครอบแก้ว ดังนี้

  1. แพทย์หรือผู้ทำหัตถการทำการอุ่นแก้วด้วยแอลกอฮอล์ สมุนไพร หรือกระดาษเผาไฟ
  2. นำแหล่งกำเนิดความร้อนออกจากแก้ว แล้วครอบปากแก้วลงบนผิวหนังผู้รับบริการ (บางที่อาจใช้ลูกยางดูด แทนวิธีใช้ความร้อน)
  3. ทิ้งให้แก้วดูดผิวหนังและกล้ามเนื้อผู้ใช้บริการประมาณ 5-10 นาที อาจมีขั้นตอนอื่นร่วมด้วย ขึ้นอยู่กับรูปแบบการครอบแก้ว
  4. แพทย์หรือผู้ทำหัตถการนำแก้วออก จากนั้นลงน้ำมันและผิดพลาสเตอร์เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

ครอบแก้วแล้วเลือดออก ผิวเป็นสีม่วง อันตรายไหม?

การครอบแก้วแบบที่ทำแล้วมีเลือดออก เรียกว่า ครอบแก้วแบบเปียก (Wet cupping) ซึ่งต่างจากครอบแก้วธรรมหาตรงมีการกรีดหรือเจาะผิวหนังให้เป็นรอยเล็กๆ ด้วย

และไม่ว่าจะครอบแก้วรูปแบบไหน ก็เป็นธรรมดาที่หลังจากทำแล้วจะทำให้ผิวเป็นสีม่วงช้ำ เกิดจากเส้นเลือดใต้ผิวหนังแตก

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

อย่างไรก็ตาม รอยที่เกิดขึ้นนี้จะค่อยๆ จางไปเองภายใน 1-2 สัปดาห์

อาการเหล่านั้นไม่อันตราย ผลข้างเคียงอันตรายที่อาจเกิดได้จากการครอบแก้วได้คือ การติดเชื้อ หากรับบริการในสถานที่ที่ไม่สะอาด ผู้ทำครอบแก้วให้ไม่เชี่ยวชาญพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือ การครอบแก้วแบบฝังเข็มร่วมด้วย

ครอบแก้ว ใช้รักษาอาการและภาวะใดบ้าง?

โดยส่วนใหญ่มักใช้ครอบแก้วเพื่อรักษาอาการบาดเจ็บหรือปวดกล้ามเนื้อ นอกจากนี้แล้ว ยังมีการใช้วิธี ครอบแก้ว ในการบำบัดรักษาอาการหรือภาวะอื่นๆ อีก เช่น

  • รักษาอาการปวดคอและหลัง
  • รักษาสิว ลมพิษ
  • ลดคอเลสเตอรอล
  • บรรเทาไมเกรน
  • รักษาอาการปวดข้อเข่า
  • ส่งเสริมระบบภูมิต้านทานในร่างกาย

ครอบแก้ว ได้ผลจริงหรือ?

กระบวนการครอบแก้ว ที่ใช้ความร้อนทำให้แก้วเป็นสุญญากาศ ดูดผิวหนังขึ้นมาในบริเวณที่กำหนด และทำให้เลือดคั่งอยู่บริเวณนั้นๆ ชั่วระยะเวลาหนึ่ง

ทำให้เกิดประโยชน์ ได้แก่

  • ช่วยให้ความต้านทานของร่างกายดีขึ้น
  • ช่วยปรับสมดุลของพลังงาน
  • กระตุ้นการไหลเวียนเลือด

อย่างไรก็ตาม รายละเอียดที่ว่า ครอบแก้ว รักษาโรคได้อย่างไร ปัจจุบันยังไม่สามารถสรุปได้ชัดเจน 

อาจมาจากการครอบแก้วช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัว ซึ่งทำให้เลือดไหลเวียนคล่อง ส่งผลให้เซลล์ซ่อมแซมตัวเองได้ดีขึ้น หรืออาจกระตุ้นให้เกิดการสร้างเนื้อเยื่อเพิ่มเติม และมีการสร้างเส้นเลือดในเนื้อเยื่อมากขึ้น

พบหลักฐานว่าการครอบแก้วอาจช่วยบรรเทาอาการปวดคอและหลังเรื้อหลัง แต่จำนวนกลุ่มตัวอย่างยังน้อยเกินกว่าที่จะยืนยันผลได้แน่ชัด

ข้อเสียและข้อควรระวังในการครอบแก้ว

การครอบแก้วช่วยรักษาได้หลากหลายอาการก็จริง แต่หลังจากรับบริการแล้วก็อาจเกิดอาการไม่พึงประสงค์ได้บ้าง ผู้รับบริการจึงควรพิจารณาให้ถี่ถ้วนเสียก่อน

ผลข้างเคียงและความเสี่ยงจากการครอบแก้ว ได้แก่

  • บางครั้งผู้รับการครอบแก้วอาจมีไข้ตัวร้อนได้ มาจากความระบมฟกช้ำและการอักเสบ บรรเทาได้ด้วยการรับประทานยาลดไข้
  • การครอบแก้วร่วมกับการใช้เข็มเจาะเลือดออกอาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อทางบาดแผล ดังนั้นจึงควรเลือกสถานที่รับบริการที่สะอาด ได้มาตรฐาน ดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญ
  • เนื่องจากการครอบแก้วมีการใช้ความร้อนดูดอากาศออกจากแก้ว เมื่อนำมาครอบผิวจึงอาจเกิดผิวหนังไหม้จากความร้อนของแก้วได้

คำแนะนำหลังใช้บริการครอบแก้ว

ควรเว้นระยะให้ร่างกายค่อยๆ ปรับอุณหภูมิและรูขุมขนปิดเสียก่อน อย่าเพิ่งอาบน้ำหรือตากแอร์เย็นทันที รอประมาณ 2 ชั่วโมง

ครอบแก้ว เหมาะสำหรับทุกคนหรือไม่?

การบำบัดโดยการครอบแก้วเหมาะกับผู้ที่มีอาการปวดเมื่อกล้ามเนื้อ เคล็ดขัดยอก เช่น นักกีฬา แต่ไม่เหมาะกับคนที่กำลังมีไข้สูง สตรีมีครรภ์ คนที่เป็นโรคผิวหนังบางอย่าง และผู้ป่วยโรคฮีโมฟิเลียหรือโรคเลือดไหลไม่หยุด เพราะอาจทำให้เกิดอันตรายจากการรับบริการ

ผู้สูงอายุก็อาจไม่เหมาะกับการครอบแก้ว เนื่องจากเมื่ออายุมากขึ้น ผิวหนังก็มักจะบางลง ยืดหยุ่นน้อยลง จนถูกความร้อนทำอันตรายได้ง่าย

ครอบแก้ว ราคาเท่าไร?

ราคา ครอบแก้ว แตกต่างกันออกไปตามแต่ละสถานพยาบาลและรูปแบบการครอบแก้ว อาจคิดราคาเป็นครั้ง เป็นจุด เช่น ครอบแก้วธรรมดาจุดละ 50 บาท/ครั้ง หรือบริเวณละ 400 บาท ครอบแก้วพร้อมลงน้ำมันอโรมาครั้งละ 1,700 บาท เป็นต้น


12 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
ฝังเข็มแบบจีนกับแบบตะวันตก แตกต่างกันอย่างไร? ควรเลือกแบบไหนให้เหมาะกับอาการของเรา? (https://hdmall.co.th/c/what-difference-dry-needling-vs-acupuncture).
ฝังเข็ม อันตรายไหม? ช่วยอะไรได้บ้าง? (https://hdmall.co.th/c/what-is-chinese-acupuncture).
การฝังเข็มแบบตะวันตกคืออะไร? Dry Needling รักษาโรคอะไรได้บ้าง? (https://hdmall.co.th/c/what-is-dry-needling-puncture).

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป